In Zimbabwe omvat het primaire wetgevingskader voor gezondheid en veiligheid de Factories and Works Act [Hoofdstuk 14:08], Labour Act [Hoofdstuk 28:01], National Social Security Authority (Accident Prevention and Workers Compensation Scheme) Notice, 1990 (S.I. 68 van 1990), Pneumoconiosis Act [Hoofdstuk 15:08], en Environmental Management Act [Hoofdstuk 20:27]. Deze wetten beschrijven de voorschriften voor arbeidsomstandigheden, verplichtingen van werkgevers voor veilige en gezonde werkplekken, preventie en controle van stofgerelateerde longziekten, en de omgang met en verwijdering van gevaarlijke stoffen.

Regelgevende Instanties

Het Ministerie van Openbare Dienst, Arbeid en Sociale Welzijn is verantwoordelijk voor het algemene beheer en de beleidsontwikkeling met betrekking tot gezondheid en veiligheid. De National Social Security Authority (NSSA) beheert veiligheidsprogramma's. De Zimbabwe Occupational Safety and Health Council (ZOSHC) adviseert relevante instanties over beleid en bevordert de invoering van veiligheids- en gezondheidsprincipes.

Verantwoordelijkheden van Werkgevers

Werkgevers in Zimbabwe hebben een breed scala aan verantwoordelijkheden onder de gezondheids- en veiligheidswetten. Deze omvatten het zorgen voor veilige werkomgevingen, het verstrekken en onderhouden van geschikte Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM), het instrueren en trainen van werknemers over gezondheids- en veiligheidsprocedures, het identificeren van potentiële gevaren op de werkplek, het melden en onderzoeken van ernstige arbeidsongevallen, en het faciliteren van de aanstelling van veiligheids- en gezondheidsvertegenwoordigers.

Rechten en Verantwoordelijkheden van Werknemers

Werknemers in Zimbabwe hebben het recht om werk te weigeren dat zij als een dreigend en ernstig gevaar beschouwen, om geïnformeerd en geraadpleegd te worden over gezondheid en veiligheid op de werkplek, en om deel te nemen via vertegenwoordigers en veiligheidscomités. Ze hebben ook de verantwoordelijkheid om samen te werken op het gebied van gezondheid en veiligheid, redelijke zorg te dragen voor hun eigen veiligheid en die van anderen, en de vastgestelde veiligheidsprocedures te volgen.

Belangrijke Reguleringsgebieden

De gezondheids- en veiligheidswetten van Zimbabwe bestrijken een reeks specifieke gebieden, waaronder machineveiligheid, bouwveiligheid, brandveiligheid, elektrische veiligheid, gevaarlijke stoffen, eerste hulp en werknemerscompensatie.

Arbeidsgezondheid en -veiligheid (OHS) is een cruciaal aspect van elke werkplek. In Zimbabwe zijn er algemene en sectorspecifieke normen waaraan werkgevers zich moeten houden om een veilige en gezonde werkomgeving voor hun werknemers te waarborgen.

Algemene OHS-normen

Werkplekcondities in Zimbabwe moeten zodanig worden gebouwd en onderhouden dat gevaren worden vermeden. Dit omvat voldoende ventilatie, verlichting, temperatuurregeling, sanitaire voorzieningen en nooduitgangen. Werkgevers zijn verplicht om geschikte persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) te leveren en te onderhouden waar de aard van het werk gevaren met zich meebrengt. Dit kan beschermende kleding, helmen, oogbescherming, ademhalingsbescherming en meer omvatten.

Werkgevers moeten systematisch gevaren identificeren, de risico's die ze met zich meebrengen beoordelen en passende preventieve en beheersmaatregelen implementeren. Ze moeten ook veilige procedures voor alle werkactiviteiten ontwikkelen en volgen. Dit omvat het juiste gebruik van gereedschappen, apparatuur, gevaarlijke stoffen en procedures voor werken in besloten ruimtes, werken op hoogte en andere risicovolle situaties.

Sectorspecifieke normen

De Zimbabweaanse OHS-wetgeving beschrijft normen voor verschillende sectoren. In de bouw moeten maatregelen worden genomen om vallen te voorkomen, waaronder steigers, leuningen en persoonlijke valbeschermingssystemen. Procedures voor stutten, hellingen en het voorkomen van instortingen zijn gereguleerd. Protocollen voor toegang tot besloten ruimtes, inclusief luchtmonitoring, ventilatie en reddingsplannen, zijn vastgelegd.

In de mijnbouw bestaan er regels om de blootstelling van werknemers aan schadelijk stof te minimaliseren. Dit omvat maatregelen zoals ventilatie, stofonderdrukking en ademhalingsbescherming. Er bestaan normen om steenval en andere grondinstabiliteiten in ondergrondse en bovengrondse mijnen te voorkomen. Verschillende gedetailleerde voorschriften behandelen specifiek de veiligheid in mijnbouwactiviteiten, met betrekking tot bijvoorbeeld machines, explosieven en noodprocedures.

Voor het omgaan met chemicaliën gelden specifieke voorschriften voor de opslag, etikettering, transport, gebruik en verwijdering van gevaarlijke chemicaliën. Werkgevers moeten toegang bieden tot Material Safety Data Sheets (MSDS) voor gevaarlijke stoffen die op de werkplek worden gebruikt, zodat werknemers op de hoogte zijn van de risico's en de omgangsprocedures.

OHS-managementsystemen

Zimbabwe moedigt de invoering van Arbeidsveiligheids- en gezondheidsmanagementsystemen aan voor voortdurende verbetering. Deze systemen omvatten een duidelijke verklaring van werkgevers waarin hun inzet voor een veilige en gezonde werkomgeving wordt uiteengezet, de ontwikkeling van doelen, doelstellingen en actieplannen voor het beheer van arbeidsveiligheid en gezondheid, mechanismen om werknemers te raadplegen en te betrekken bij de ontwikkeling en implementatie van OHS-maatregelen, systematische voortdurende identificatie van werkplekrisico's en implementatie van beheersmaatregelen, en regelmatige evaluatie van de effectiviteit van OHS-regelingen, met corrigerende en preventieve maatregelen indien nodig.

Werkplekinspecties spelen een cruciale rol bij het handhaven van een veilige en gezonde werkomgeving. Ze maken het mogelijk om potentiële gevaren te identificeren en te beoordelen, de naleving van veiligheidsnormen te controleren, incidenten te onderzoeken en bewustwording en educatie over veiligheidspraktijken te bevorderen.

Bevoegde Instanties

In Zimbabwe is de National Social Security Authority (NSSA) de primaire instantie die verantwoordelijk is voor het uitvoeren van werkplekinspecties. Deze inspecties worden uitgevoerd door aangewezen NSSA-inspecteurs.

Inspectieprocedures

Inspectiecriteria

Werkplekinspecties in Zimbabwe beoordelen doorgaans de volgende gebieden:

• Algemene Werkplekcondities: Dit omvat structurele veiligheid, huishouding, sanitatie, verlichting, ventilatie, geluid en temperatuurregeling.
• Machine- en Apparatuursveiligheid: De beveiliging van machines, elektrische veiligheid en de integriteit van ketels en drukvaten worden geëvalueerd.
• Brandveiligheid: Inspecteurs controleren op de aanwezigheid en geschiktheid van brandpreventie- en brandbestrijdingsapparatuur, evenals nooduitgangen.
• Werkprocessen en Procedures: Veilige werksystemen, met name voor gevaarlijke taken, worden geëvalueerd.
• Gevaarlijke Stoffen: Inspecteurs zorgen voor de juiste opslag, etikettering, gebruik en verwijdering van gevaarlijke stoffen, en controleren de beschikbaarheid van Material Safety Data Sheets (MSDS's).
• Eerste Hulp: De adequaatheid van eerstehulpprovisies en de aanwezigheid van getraind personeel worden beoordeeld.
• Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM): De beschikbaarheid, geschiktheid en correct gebruik van PBM worden gecontroleerd.
• OSH Managementsystemen: Inspecteurs zoeken naar de aanwezigheid van OSH-beleid, risicobeoordelingen, registratie en mechanismen voor werknemersparticipatie.

Inspectiefrequentie

De frequentie van inspecties hangt voornamelijk af van het risiconiveau en de nalevingsgeschiedenis van de werkplek. Hoogrisicosectoren, zoals mijnbouw en bouw, kunnen onderworpen zijn aan frequentere inspecties.

Inspectieproces

Het inspectieproces omvat doorgaans de volgende stappen:

1. Kennisgeving van Inspectie: Hoewel inspecteurs over het algemeen het recht hebben op onaangekondigde toegang, kan in sommige gevallen voorafgaande kennisgeving voor inspecties worden gegeven.
2. Openingsvergadering: De inspecteur ontmoet de werkgever of vertegenwoordiger om het doel en de reikwijdte van de inspectie uit te leggen.
3. Rondgang en Onderzoek: Een systematische inspectie van de werkplek, inclusief onderzoek van apparatuur, processen en documentatie.
4. Interviews: Inspecteurs kunnen werknemers en supervisors interviewen om informatie te verzamelen en naleving te verifiëren.
5. Afsluitende Vergadering: De inspecteur bespreekt voorlopige bevindingen met de werkgever of vertegenwoordiger.
6. Inspectierapport: Een gedetailleerd schriftelijk rapport met bevindingen en eventuele geconstateerde overtredingen.

Vervolgacties

Als er tijdens de inspectie overtredingen worden geconstateerd, kan de inspecteur verschillende vervolgacties ondernemen. Deze kunnen het uitvaardigen van handhavingsberichten omvatten die corrigerende maatregelen binnen gespecificeerde termijnen vereisen, het uitvaardigen van verbods- of verbeteringsberichten voor ernstige gevaren, en het opleggen van boetes voor niet-naleving van veiligheidsvoorschriften. Bovendien kan de NSSA adviserende diensten en middelen aanbieden om werkgevers te ondersteunen bij het aanpakken van geïdentificeerde veiligheids- en gezondheidsgebreken.

Ongevallen op de werkplek in Zimbabwe zijn onderworpen aan strikte regelgeving, vooral als het gaat om het melden van beroepsmatige verwondingen, ziekten en gevaarlijke incidenten. De Factories and Works Act en de National Social Security Authority (NSSA) vereisen onmiddellijke melding van ernstige verwondingen, sterfgevallen en gevaarlijke voorvallen. Werkgevers zijn ook verplicht om gediagnosticeerde gevallen van werkgerelateerde ziekten te melden. NSSA biedt specifieke formulieren voor het melden van deze incidenten, waarbij gedetailleerde informatie over het incident en de betrokken personen vereist is.

Onderzoeksprocedures

Het onderzoeken van ongevallen in Zimbabwe heeft twee hoofddoelen: het bepalen van de hoofdoorzaak van het ongeval om soortgelijke toekomstige incidenten te voorkomen, en het beoordelen of een gewonde werknemer in aanmerking komt voor compensatie onder het NSSA Accident Prevention and Workers' Compensation Scheme. Werkgevers dragen de primaire verantwoordelijkheid voor het onderzoeken van alle ongevallen op de werkplek, ongeacht de ernst ervan. NSSA-inspecteurs kunnen echter hun eigen onderzoeken uitvoeren, vooral bij ernstige ongevallen of als er zorgen zijn over de toereikendheid van het onderzoek van de werkgever. Onderzoeken omvatten doorgaans het verzamelen van bewijsmateriaal, inclusief getuigenverklaringen, het inspecteren van de ongevalslocatie, het onderzoeken van de betrokken apparatuur of machines, en het herzien van werkplekbeleid en -procedures.

Werknemerscompensatie

Zimbabwe hanteert een verplichte, foutloze werknemerscompensatieverzekering die wordt beheerd door NSSA. Dit betekent dat gewonde werknemers recht hebben op compensatie zonder dat ze de nalatigheid van de werkgever hoeven te bewijzen. Het NSSA-compensatieschema dekt over het algemeen medische kosten in verband met de behandeling en revalidatie van werkgerelateerde verwondingen en ziekten, loonvervanging voor werknemers die niet kunnen werken vanwege de verwonding, betalingen voor langdurige of permanente handicaps als gevolg van ongevallen op de werkplek, en financiële steun aan afhankelijke personen in geval van dodelijke ongevallen op de werkplek.

Compensatieclaimproces

Het proces voor het indienen van een compensatieclaim omvat een medische beoordeling door een aangewezen NSSA-medisch deskundige, gevolgd door de indiening van een compensatieclaimformulier samen met het medisch beoordelingsrapport bij NSSA. NSSA beoordeelt vervolgens de claim om de geschiktheid en het recht op uitkeringen te bepalen, voordat goedgekeurde uitkeringen worden betaald aan de gewonde werknemer of hun afhankelijke personen.

Belangrijke Punten

Er zijn specifieke termijnen voor het indienen van compensatieclaims, meestal binnen een voorgeschreven periode na het ongeval of de diagnose van een beroepsziekte. Er bestaan ook mechanismen voor het oplossen van geschillen over de geschiktheid voor compensatie of de hoogte van de uitkeringen.