In Zambia stellen de Arbeidswet en de bijbehorende regelgeving het juridische kader vast voor standaardwerkuren. De belangrijkste voorschriften zijn als volgt:

Het maximum aantal werkuren per dag is acht (8), inclusief lunch- en gebedspauzes, wat betekent dat de totale werkdag niet meer dan negen (9) uur mag bedragen. Het maximum aantal werkuren per week is vastgesteld op achtenveertig (48).

Er zijn uitzonderingen op deze regels. Zo specificeert het Minimumloon en Arbeidsvoorwaarden (Winkelpersoneel) Besluit een gereduceerd maximum van vijfenveertig (45) uur per week voor winkelpersoneel (exclusief managers). Ook kunnen de algemene beperkingen niet van toepassing zijn op specifieke beroepen met uitgebreide dienstvereisten, zoals beveiligingspersoneel. Hun totale werkuren moeten echter nog steeds voldoen aan de Zambiaanse arbeidswetten.

De Zambiaanse wet staat ook flexibele werkregelingen toe, zolang deze voldoen aan de maximale werkurenbeperkingen en worden overeengekomen door zowel de werkgever als de werknemer. Door zich aan deze voorschriften te houden, kunnen werkgevers in Zambia zorgen voor een eerlijke en evenwichtige werkomgeving voor hun werknemers.

In Zambia biedt de Arbeidswet het juridische kader voor overwerk, waarbij ervoor wordt gezorgd dat werknemers die buiten de standaarduren werken, eerlijk worden gecompenseerd.

Werk wordt beschouwd als overwerk onder de Arbeidswet als het de volgende limieten overschrijdt:

• Dagelijks: Acht (8) uur per dag
• Wekelijks: Achtenveertig (48) uur per week, behalve voor winkelpersoneel met een limiet van vijfenveertig (45) uur

Er zijn uitzonderingen voor specifieke beroepen met uitgebreide dienstvereisten, zoals beveiligingspersoneel. Hun totale werkuren moeten echter nog steeds voldoen aan de overwerkregelingen.

De wet schrijft voor dat overwerk wordt gecompenseerd tegen een premietarief van ten minste honderdvijftig procent (150%) van het normale uurloon.

Om overwerkloon te berekenen:

• Bepaal je normale uurtarief door je maandsalaris te delen door de toepasselijke standaardwerkuren (208 uur voor de meeste werknemers, 240 uur voor beveiligingspersoneel).
• Bereken het overwerktarief door je normale uurtarief te vermenigvuldigen met 1,5.
• Het totale overwerkloon is de gewerkte overuren vermenigvuldigd met het overwerktarief.

Bijvoorbeeld, een werknemer die een maandsalaris van ZMW 10.000 (Zambiaanse Kwacha) verdient en verplicht is om 10 uur overwerk in een week te werken, zou zijn overwerkloon als volgt berekenen:

• Normaal uurtarief: ZMW 10.000 / 208 uur = ZMW 48,08 per uur.
• Overwerktarief: ZMW 48,08 x 1,5 = ZMW 72,12 per uur.
• Totaal overwerkloon voor 10 uur: ZMW 72,12 per uur * 10 uur = ZMW 721,20.

De Arbeidswet specificeert geen maximumlimiet voor overuren. Werkgevers moeten echter zorgen voor naleving van veilige werkpraktijken en overmatig overwerk vermijden dat kan leiden tot vermoeidheid en burn-out bij werknemers.

De Zambiaanse arbeidswetgeving garandeert rustperiodes en pauzes voor werknemers om hun welzijn en productiviteit te waarborgen. Hier is een overzicht van deze rechten volgens de relevante wetgeving:

Dagelijkse Pauzes

De Employment Code Act van 2019 schrijft voor dat werknemers tijdens de werkdag recht hebben op een minimale rustpauze. In de wet worden twee opties voor de duur van de pauze beschreven:

• Een minimum van twintig (20) minuten voor een enkele pauze.
• Twee afzonderlijke pauzes van ten minste tien (10) minuten elk.

De specifieke regeling (enkele pauze versus twee pauzes) kan worden bepaald door het beleid van de werkgever of collectieve arbeidsovereenkomsten, maar de totale pauzetijd moet aan de minimale eis voldoen.

Wekelijkse Pauzes

De Employment Code Act garandeert verder een verplichte rustperiode van vierentwintig (24) uur in elke periode van zeven dagen. Dit betekent dat werknemers recht hebben op ten minste één volledige vrije dag per week.

Uitzonderingen:

Hoewel de 24-uurs rustperiode over het algemeen verplicht is, kunnen er enkele uitzonderingen bestaan voor specifieke industrieën of beroepen. Deze uitzonderingen mogen echter het welzijn van de werknemer niet in gevaar brengen en moeten voldoen aan alternatieve rustregelingen zoals beschreven in de relevante regelgeving.

Aanvullende Overwegingen:

• Zogende Moeders: Vrouwelijke werknemers die zogende kinderen hebben, hebben recht op een extra pauze van ten minste één (1) uur per dag, naast de reguliere pauzes, voor een periode van zes maanden na de bevalling.
• Flexibele Werkuren: Overeenkomsten over flexibele werkregelingen mogen de wettelijke vereisten voor pauzes en rustperiodes niet negeren.

Door zich aan deze regelgeving te houden, kunnen werkgevers bijdragen aan een gezondere en productievere werkomgeving voor hun werknemers in Zambia.

In Zambia beschrijft het juridische kader specifieke overwegingen voor nachtdiensten en weekendwerk, hoewel de standaardbeperkingen voor werkuren van het land van toepassing zijn op deze schema's.

Nachtdiensten vallen vaak buiten de standaardwerkuren, wat mogelijk overwerkvergoeding kan triggeren. De Employment Act verplicht een overwerkvergoeding van minstens honderd vijftig procent (150%) van het normale uurloon voor werk dat de dagelijkse of wekelijkse limieten overschrijdt. Hoewel niet expliciet wettelijk verplicht, kunnen sommige sectoren, zoals winkelpersoneel dat onder de Minimum Wages and Conditions of Employment (Shop Workers) Order valt, gevestigde praktijken hebben voor ploegentoeslagen. Dit zijn extra betalingen voor het werken in nachtdiensten om de verstoring van normale slaappatronen te compenseren. Werkgevers moeten de veiligheid en het welzijn van werknemers prioriteit geven bij het plannen van nachtdiensten.

Standaardbeperkingen voor werkuren, inclusief de wekelijkse limiet van 48 uur, zijn ook van toepassing op weekendwerk. Dit betekent dat werknemers niet gedwongen mogen worden om buitensporige uren in het weekend te werken. De gegarandeerde rustperiode van 24 uur die verplicht is volgens de Employment Code Act moet nog steeds worden gegeven, zelfs als deze in het weekend valt. Bepaalde sectoren, zoals de gezondheidszorg of beveiliging, kunnen vereisen dat werknemers in het weekend werken vanwege de aard van de dienst. Deze situaties moeten echter alternatieve rustregelingen omvatten die voldoen aan de arbeidsvoorschriften.

De Zambiaanse wet staat flexibele werkregelingen toe zolang ze voldoen aan de maximale werkurenbeperkingen en door beide partijen zijn overeengekomen. Dit betekent dat werknemers vrijwillig kunnen instemmen om in het weekend te werken, mogelijk met extra compensatie of vrije tijd in plaats daarvan.

Door deze regelgeving te begrijpen, kunnen werkgevers in Zambia zorgen voor eerlijke behandeling en naleving van arbeidswetten bij het plannen van nachtdiensten en weekendwerk voor hun werknemers.