In Zambia zijn de belangrijkste wetten met betrekking tot gezondheid en veiligheid de Occupational Health and Safety Act (No. 36 van 2010) en de Factories Act (Hoofdstuk 441 van de Wetten van Zambia). De eerste biedt het kernkader voor gezondheid en veiligheid, terwijl de laatste de arbeidsomstandigheden in fabrieken en locaties met specifieke gevaren reguleert.

Occupational Health and Safety Act (2010)

De Occupational Health and Safety Act heeft tot doel het oprichten van het Occupational Health and Safety Institute (OHSI), het creëren van gezondheids- en veiligheidscomités op werkplekken, het bevorderen van gezondheid, veiligheid en welzijn voor alle personen op het werk, en het beschermen van degenen die niet direct in een werkplek zijn tewerkgesteld tegen risico's die verband houden met activiteiten die door werknemers worden uitgevoerd.

Werkgevers zijn verplicht een veilige en gezonde werkplek te handhaven, informatie, instructie, training en toezicht aan werknemers te verstrekken, een schriftelijke beleidsverklaring met betrekking tot gezondheid en veiligheid te handhaven, gezondheids- en veiligheidscomités op de werkplek op te richten, overleg te plegen met werknemers over gezondheids- en veiligheidskwesties, en ongevallen, gevaarlijke voorvallen en beroepsziekten te melden.

Werknemers daarentegen zijn verplicht redelijke zorg te dragen voor hun eigen gezondheid en veiligheid en die van anderen, samen te werken met de werkgever bij het vervullen van gezondheids- en veiligheidsverplichtingen, onveilige of ongezonde situaties aan werkgevers te melden, en beschermende uitrusting op de juiste manier te gebruiken.

Factories Act (Hoofdstuk 441)

De Factories Act heeft tot doel de omstandigheden in fabrieken te reguleren voor de veiligheid, gezondheid en het welzijn van werknemers, en te voorzien in de inspectie en keuring van specifieke installaties en machines.

Belangrijke bepalingen omvatten de reinheid en ventilatie van fabrieksruimten, het voorkomen van gevaarlijke dampen, stof en andere onzuiverheden, brandveiligheidsmaatregelen, veiligheid van machines en apparatuur, en voorzieningen voor gezondheid en welzijn, waaronder wasfaciliteiten, eerste hulp en beschermende kleding.

Aanvullende Relevante Wetgeving

Andere wetten die de Zambische gezondheids- en veiligheidswetgeving informeren en aanvullen, zijn onder meer de Public Health Act (Hoofdstuk 295 van de Wetten van Zambia), de Environmental Management Act (No. 12 van 2011), de Workers' Compensation Act (Hoofdstuk 264 van de Wetten van Zambia), en diverse sectorspecifieke voorschriften.

Handhaving en Naleving

Het Occupational Health and Safety Institute (OHSI) speelt een cruciale rol bij de handhaving van gezondheids- en veiligheidswetten in Zambia. De inspecteurs hebben de bevoegdheid om werkplekken te betreden, te inspecteren en te onderzoeken, onderzoeken en enquêtes uit te voeren, verbeterings- en verbodsberichten uit te geven, en juridische procedures tegen overtreders in te leiden.

Arbeidsgezondheid en -veiligheid (OHS) is een cruciaal aspect van elke werkomgeving. In Zambia omvatten de belangrijkste normenkaders die OHS begeleiden de ISO 45001:2018 - Managementsystemen voor Arbeidsgezondheid en -veiligheid en het Zambia National Occupational Safety and Health Policy. Deze kaders begeleiden de ontwikkeling van OHS, inclusief gevarenidentificatie, risicobeoordeling, werkplekmonitoring, training van werknemers, verstrekking van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM), administratie en incidentonderzoek.

Gevarenpreventie en -beheersing

Gevarenpreventie en -beheersing is een belangrijk aandachtsgebied binnen OHS. Dit omvat machineveiligheid, chemische veiligheid, elektrische veiligheid en brandveiligheid. De Factories Act (Hoofdstuk 441) verplicht veilige omheiningen, constructie en onderhoud van machines, en vereist de training van operators. Regels behandelen ook de omgang met, classificatie, etikettering, opslag en verwijdering van gevaarlijke chemicaliën. De Factories Act behandelt ook brandpreventiemaatregelen, zoals geschikte vluchtwegen, brandbestrijdingsapparatuur en regelmatige oefeningen.

Arbeidsgezondheid

Arbeidsgezondheid is een ander belangrijk aandachtsgebied. Dit omvat door lawaai veroorzaakte gehoorverlies, werkgerelateerde musculoskeletale aandoeningen en mentale gezondheid. Industrieën met hoge geluidsniveaus moeten gehoorbehoudprogramma's implementeren, inclusief geluidsmonitoring, technische controles en het verstrekken van gehoorbeschermingsmiddelen. Preventie van werkgerelateerde musculoskeletale aandoeningen richt zich op ergonomische risicobeoordelingen, ontwerp van apparatuur en werkplekken, en training van werknemers in veilige handmatige technieken.

Noodvoorbereiding en -reactie

Noodvoorbereiding en -reactie is een cruciaal aspect van OHS. Werkplekken moeten adequate EHBO-faciliteiten en getraind personeel voorzien, afhankelijk van de schaal van de werkplek en de specifieke aanwezige gevaren. Werkgevers zijn ook verantwoordelijk voor het ontwikkelen van noodplannen voor gebeurtenissen zoals branden, explosies en chemische lozingen. Plannen moeten evacuatieprocedures, communicatiemethoden en training voor werknemers omvatten.

Uitdagingen en Verbeteringsinspanningen

Ondanks de robuuste OHS-kaders zijn er nog steeds uitdagingen en verbeterpunten. Het waarborgen van OHS-naleving in Zambia's grote informele sector is een aanzienlijke uitdaging. Initiatieven zijn gericht op educatie, bewustwording en op maat gemaakte ondersteuning. Beperkte middelen, onderfinanciering en een tekort aan gekwalificeerde OHS-professionals belemmeren de handhaving en verbeteringsinspanningen. Naarmate het industriële landschap van Zambia evolueert, zijn continue aanpassingen aan OHS-normen en -praktijken nodig om nieuwe werkplekrisico's aan te pakken.

Werkplekinspecties zijn een cruciaal onderdeel van proactief gevarenbeheer. Ze dienen om naleving van relevante regelgeving te verifiëren, bestaande en potentiële gevaren te identificeren, de adequaatheid van bestaande beheersmaatregelen te beoordelen en veiligheidsbewustzijn op alle niveaus van de werkplek te bevorderen.

De primaire autoriteit voor het uitvoeren van werkplekinspecties ligt bij het Instituut voor Arbeidsgezondheid en Veiligheid (OHSI). OHSI-inspecteurs hebben de bevoegdheid om vrijelijk werkplekken te betreden, onderzoeken, tests en onderzoeken uit te voeren, de productie van documenten en dossiers te eisen en monsters van materialen en stoffen te nemen.

Soorten Inspecties

• Routinematige Inspecties: OHSI plant routinematige inspecties op werkplekken, waarbij prioriteit wordt gegeven aan sectoren met een hoog risico en die met een geschiedenis van slechte naleving.
• Speciale Inspecties: Geactiveerd door klachten, ernstige ongevallen of vermoedelijke grote overtredingen van de regelgeving.
• Opvolginspecties: Om ervoor te zorgen dat problemen die bij eerdere inspecties zijn geconstateerd, zijn verholpen.

Inspectiecriteria

Inspecties bestrijken alle gebieden die relevant zijn voor gezondheid en veiligheid, inclusief fysieke gevaren, chemische gevaren, biologische gevaren, ergonomische gevaren, brand- en noodvoorbereiding, gezondheids- en welzijnsvoorzieningen en veiligheidsmanagementsystemen.

Inspectiefrequentie

Hoewel er geen vaste schema's zijn, streeft OHSI ernaar om regelmatige inspecties van alle werkplekken uit te voeren. De frequentie hangt af van factoren zoals het risiconiveau van de sector, de grootte van de werkplek en de nalevingsgeschiedenis.

Inspectieprocedures

Het inspectieproces omvat een openingsvergadering, een rondgang door de werkplek, het onderzoeken van dossiers, interviews, een afsluitende vergadering en een inspectierapport.

Opvolgacties

Opvolgacties kunnen onder meer verbeteringsberichten, verbodsberichten en in gevallen van ernstige overtredingen of niet-naleving, kan OHSI juridische stappen ondernemen.

Werkplekongelukken kunnen ernstige gevolgen hebben voor zowel werknemers als werkgevers. Onmiddellijke melding van dodelijke ongevallen en ongevallen die resulteren in ernstige verwondingen is wettelijk verplicht. Niet-dodelijke ongevallen die leiden tot meer dan drie dagen afwezigheid van het werk moeten binnen zeven dagen worden gemeld. De verantwoordelijkheid voor het melden van deze ongevallen ligt bij de werkgevers, die moeten rapporteren aan het Instituut voor Arbeidsgezondheid en Veiligheid (OHSI) en de Controleraad van het Arbeidsongevallenfonds (WCFCB). Het is ook verplicht voor werkgevers om een ongevallenregister bij te houden, waarin details van alle werkplekongelukken en gevaarlijke voorvallen worden vastgelegd.

Onderzoek naar Werkplekongelukken

Het belangrijkste doel van het onderzoeken van werkplekongelukken is om de oorzaken te achterhalen en te voorkomen dat ze opnieuw gebeuren. De diepte van het onderzoek hangt af van de ernst van het ongeval. Voor kleine ongevallen voeren werkgevers meestal een intern onderzoek uit, waarbij bevindingen, oorzaken en corrigerende maatregelen worden gedocumenteerd. Ernstige ongevallen daarentegen worden onderzocht door OHSI-inspecteurs. Deze onderzoeken kunnen het interviewen van getuigen, het onderzoeken van de plaats van het ongeval en het beoordelen van technische documentatie omvatten. Bij dodelijke ongevallen zijn OHSI en mogelijk de politie betrokken om eventuele juridische implicaties te bepalen.

Arbeidsongevallenverzekering

De Arbeidsongevallenwet voorziet in een systeem van schadevergoeding zonder schuld voor werknemers die gewond raken of beroepsziekten oplopen tijdens hun werk. Gewonde werknemers of nabestaanden van werknemers die overlijden door werkgerelateerde oorzaken hebben recht op een schadevergoeding. Dit omvat medische kosten, invaliditeitsuitkeringen en overlijdensuitkeringen. Claims worden ingediend bij de Controleraad van het Arbeidsongevallenfonds (WCFCB). De Raad beoordeelt de claim en bepaalt het niveau van de schadevergoeding.

Belangrijke Aspecten van het Schadevergoedingsproces

Gewonde werknemers moeten medische onderzoeken ondergaan door door WCFCB goedgekeurde artsen om de mate van invaliditeit vast te stellen. Beslissingen van de WCFCB kunnen worden aangevochten bij het Hooggerechtshof van Zambia. Werkgevers moeten een arbeidsongevallenverzekering hebben en zijn verplicht om het claimproces voor hun werknemers te faciliteren.

Preventie van Werkplekongelukken

Hoewel schadevergoeding essentieel is, is het overkoepelende doel om ongevallen te voorkomen. Belangrijke preventieve maatregelen zijn onder meer het proactief identificeren en verminderen van werkplekrisico's, het voorzien van werknemers van kennis en vaardigheden over veilige werkpraktijken, en het ontwikkelen van een werkcultuur waarin veiligheid een gedeelde waarde en verantwoordelijkheid is.