Mozambique's arbeidswetten en -voorschriften, voornamelijk uiteengezet in de Arbeidswet (Wet nr. 23/2007), bieden een juridisch kader met betrekking tot beëindiging van arbeidsovereenkomsten. Het is cruciaal voor zowel werkgevers als werknemers om deze voorschriften te begrijpen om naleving te waarborgen en mogelijke geschillen te vermijden.

Wettige Gronden voor Ontslag

Een werkgever in Mozambique kan een arbeidsovereenkomst alleen beëindigen om een gegronde reden, zoals uiteengezet in de Arbeidswet. Wettige gronden voor ontslag zijn onder andere:

• Wangedrag van de Werknemer: Handelingen van ernstig wangedrag zoals diefstal, insubordinatie, geweld op de werkplek of vertrouwensbreuk.
• Economische, Technische of Structurele Veranderingen: Ontslag vanwege noodzakelijke herstructurering van het bedrijf, financiële moeilijkheden of technologische vooruitgang waardoor functies overbodig worden.
• Onbekwaamheid van de Werknemer: Beëindiging vanwege de onmogelijkheid van de werknemer om de taken uit te voeren, hetzij door ziekte, letsel of gebrek aan noodzakelijke kwalificaties.

Ontslag met Kennisgeving

Voor een wettige beëindiging van een arbeidsovereenkomst moet de werkgever de werknemer vooraf schriftelijk op de hoogte stellen. De opzegtermijn hangt af van de duur van de dienst van de werknemer:

• Dienstverband van meer dan 6 maanden maar minder dan 3 jaar: 15 dagen opzegtermijn
• Dienstverband van meer dan 3 jaar: 30 dagen opzegtermijn

Ontslag zonder Kennisgeving (Onmiddellijk Ontslag)

Een werkgever kan een werknemer onmiddellijk ontslaan (zonder opzegtermijn) in gevallen van bijzonder ernstig wangedrag. De Arbeidswet beschrijft de specifieke redenen waarvoor een werkgever een contract zonder opzegtermijn kan beëindigen.

Ontslagvergoeding

Werknemers die worden ontslagen vanwege economische, technische of structurele veranderingen hebben recht op een ontslagvergoeding. De hoogte van de ontslagvergoeding is gebaseerd op de duur van het dienstverband van de werknemer, volgens de bepalingen in de Arbeidswet.

Procedurele Vereisten

Werkgevers moeten specifieke procedurele stappen volgen bij het ontslaan van een werknemer in Mozambique. Deze kunnen onder andere omvatten:

• Disciplinaire Hoorzittingen: In gevallen van ernstig wangedrag kan de werkgever verplicht zijn om een disciplinaire hoorzitting te houden voordat tot ontslag wordt overgegaan.
• Communicatie met Relevante Autoriteiten: Betrekken van arbeidsautoriteiten zoals vereist door de Arbeidswet.

Aanvullende Overwegingen

• Collectieve Ontslagen: Als een werkgever een aanzienlijk aantal werknemers moet ontslaan, gelden specifieke procedures en voorschriften.
• Beschermde Categorie Werknemers: Er kunnen extra beschermingen zijn voor bepaalde categorieën werknemers, zoals zwangere vrouwen of personen met een handicap.

Het wordt altijd aanbevolen om een gekwalificeerde juridisch professional te raadplegen die gespecialiseerd is in Mozambikaanse arbeidswetgeving voor specifiek advies over arbeidsaangelegenheden.

Mozambique heeft een juridisch kader opgesteld om individuen te beschermen tegen discriminatie, met name in de arbeidssector. Dit kader is essentieel voor zowel werkgevers als werknemers om een eerlijke en inclusieve werkplek te waarborgen.

Beschermde Kenmerken

De anti-discriminatiewetten van Mozambique verbieden discriminatie op basis van verschillende kenmerken:

• Ras, kleur of etnische afkomst: De Grondwet van Mozambique verbiedt expliciet discriminatie op deze gronden.
• Geslacht en gender: Dit wordt behandeld in de Grondwet van Mozambique evenals in de Arbeidswet.
• Handicap: De Arbeidswet bevat bepalingen om individuen met een handicap te beschermen tegen discriminatie op de werkplek.
• HIV/AIDS-status: Discriminatie tegen individuen vanwege hun HIV/AIDS-status is verboden.
• Politieke Affiliatie
• Religie en Geloofsovertuiging

Verhaalsmechanismen

Als een individu discriminatie ervaart in Mozambique, hebben ze verschillende opties om verhaal te halen:

• Interne Klachtenprocedures: Organisaties moeten interne klachtenmechanismen hebben voor werknemers om gevallen van discriminatie te melden.
• Arbeidstribunalen: Werknemers kunnen klachten indienen bij arbeidstribunalen voor gevallen van discriminatie op de werkplek.
• Ombudsman (Provedor da Justiça): Individuen kunnen de Ombudsman benaderen, een onafhankelijk orgaan dat zich bezighoudt met klachten van burgers over overheidspraktijken en -activiteiten.
• Civiele Rechtbanken: In bepaalde gevallen kunnen slachtoffers van discriminatie verhaal zoeken via civiele rechtbanken.

Verantwoordelijkheden van Werkgevers

Werkgevers in Mozambique hebben een wettelijke verantwoordelijkheid om discriminatie binnen hun werkplekken te voorkomen. Deze verantwoordelijkheden omvatten:

• Het Creëren van Anti-Discriminatiebeleid: Implementeer duidelijke beleidslijnen die de toewijding van het bedrijf aan non-discriminatie en procedures voor het behandelen van klachten uiteenzetten.
• Het Opleiden van Werknemers: Bied training en bewustwordingsprogramma's aan over anti-discriminatiewetten en het bevorderen van een inclusieve cultuur.
• Het Onderzoeken van Klachten: Onderzoek alle beschuldigingen van discriminatie grondig en snel en neem passende corrigerende maatregelen.
• Redelijke Aanpassingen: Zorg voor redelijke aanpassingen voor werknemers met een handicap of specifieke behoeften op basis van religie.

Mozambique's Arbeidswet (Wet nr. 23/2007) stelt de minimumstandaarden voor arbeidsomstandigheden vast, met de nadruk op werkuren, rustperiodes en ergonomische overwegingen.

Werkuren

In Mozambique is het maximale wettelijke aantal werkuren 48 uur per week, gemiddeld over een referentieperiode zoals een maand of kwartaal. Dagelijkse werkuren mogen niet meer dan acht uur bedragen, hoewel er uitzonderingen zijn voor specifieke sectoren zoals uiteengezet in ministeriële wetgeving. Nachtwerk wordt over het algemeen ontmoedigd, maar er zijn regels voor werkplekken die nachtdiensten vereisen.

Rustperiodes

Werknemers in Mozambique hebben recht op een minimale ononderbroken rustperiode van één uur tussen werkperiodes. Daarnaast moet elke werknemer een wekelijkse rustperiode van minstens één ononderbroken dag krijgen, meestal op zondag. Werknemers hebben ook recht op een betaald jaarlijks verlof van minstens 18 werkdagen per jaar, dat toeneemt met de duur van de dienst.

Ergonomische Vereisten

Hoewel er geen specifieke wetgeving is die uitsluitend aan ergonomie is gewijd in Mozambique, bevorderen bepalingen binnen de Arbeidswet een veilige en gezonde werkomgeving. Deze bepalingen kunnen zo worden geïnterpreteerd dat werkgevers verantwoordelijk zijn voor het zodanig inrichten van de werkplek dat fysieke belasting wordt geminimaliseerd en een goede houding wordt bevorderd. Werkgevers worden ook geacht geschikt materiaal en machines te verstrekken die ergonomische risico's minimaliseren. Opleidingsprogramma's over de juiste houding en technieken om musculoskeletale aandoeningen te verminderen kunnen ook door werkgevers worden overwogen.

Het is belangrijk voor zowel werkgevers als werknemers om de meest recente versie van de Arbeidswet en eventuele relevante ministeriële decreten te raadplegen voor de meest actuele informatie over normen voor arbeidsomstandigheden.

Mozambique geeft prioriteit aan het welzijn van werknemers door middel van een uitgebreid kader van gezondheids- en veiligheidsvoorschriften. Het begrijpen van deze voorschriften is essentieel voor zowel werkgevers als werknemers.

Verplichtingen van de Werkgever

De Mozambikaanse Arbeidswet (Wet nr. 23/2007) schetst de verantwoordelijkheden van werkgevers met betrekking tot gezondheid en veiligheid op de werkplek:

• Risicobeoordeling en Preventie: Werkgevers moeten proactief potentiële gevaren op de werkplek identificeren en beoordelen en preventieve maatregelen implementeren om risico's te minimaliseren.
• Veilige Werkomgeving: Het bieden en onderhouden van een veilige werkomgeving met de juiste apparatuur, machines en persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM).
• Informatie en Training: Werkgevers hebben de plicht om werknemers te informeren en op te leiden over gezondheids- en veiligheidsprotocollen, inclusief veilige werkmethoden en noodprocedures.
• Medische Onderzoeken: In bepaalde risicovolle beroepen kunnen werkgevers verplicht zijn medische onderzoeken voor werknemers te faciliteren.

Rechten van Werknemers

Mozambikaanse werknemers hebben overeenkomstige rechten onder gezondheids- en veiligheidsvoorschriften:

• Recht op een Veilige Werkplek: Werknemers hebben het recht om te werken in een veilige omgeving zonder onredelijke risico's voor hun gezondheid en veiligheid.
• Weigering van Onveilig Werk: Werknemers hebben het recht om taken te weigeren die zij als een ernstig risico voor hun gezondheid of veiligheid beschouwen, volgens de vastgestelde procedures.
• Deelname aan Veiligheidsmaatregelen: Werknemers kunnen deelnemen aan discussies en bijdragen aan de ontwikkeling van veiligheidsmaatregelen op de werkplek.

Handhavingsinstanties

Het Ministerie van Arbeid, Werkgelegenheid en Sociale Zekerheid (MITESS) is het belangrijkste overheidsorgaan dat verantwoordelijk is voor de handhaving van gezondheids- en veiligheidsvoorschriften in Mozambique. Zij bereiken dit door middel van:

• Werkplekinspecties: MITESS arbeidsinspecteurs hebben de bevoegdheid om inspecties uit te voeren op werkplekken om naleving van gezondheids- en veiligheidsvoorschriften te waarborgen.
• Opleggen van Boetes: Niet-naleving van gezondheids- en veiligheidsvoorschriften kan resulteren in boetes of zelfs sluiting van de werkplek in ernstige gevallen.