De Grondwet van de Republiek Mozambique stelt het fundamentele recht van werknemers op veilige en hygiënische arbeidsomstandigheden vast. Dit wordt verder ondersteund door de Arbeidswet (Wet nr. 23/2007), die de primaire wetgeving is die arbeidsrelaties regelt, inclusief bepalingen over gezondheid en veiligheid. Er zijn ook sectorspecifieke voorschriften die zich richten op gezondheid en veiligheid in specifieke industrieën.

Verantwoordelijkheden van Werkgevers

Werkgevers in Mozambique hebben verschillende verantwoordelijkheden volgens de wet. Ze zijn verplicht om grondige risicoanalyses op de werkplek uit te voeren om potentiële gevaren te identificeren en corrigerende maatregelen te implementeren. Ze moeten ook passende technische, organisatorische en persoonlijke beschermingsmaatregelen nemen om risico's te verminderen en ongevallen of ziekten te voorkomen.

Werkgevers zijn ook verplicht om werknemers te informeren over gevaren op de werkplek en hen voldoende veiligheidstraining te geven. Ze moeten een register bijhouden van werkplekongelukken en ziekten en deze melden aan de relevante autoriteiten. Daarnaast moeten ze medische controles voor werknemers verzorgen zoals vereist door de aard van het werk en specifieke regelgeving. Werkgevers moeten ook voldoende EHBO-voorzieningen en plannen voor noodgevallen hebben.

Verantwoordelijkheden van Werknemers

Werknemers hebben ook verantwoordelijkheden volgens de wet. Ze moeten de vastgestelde gezondheids- en veiligheidsprotocollen en instructies van de werkgever volgen. Ze zijn verplicht om persoonlijke beschermingsmiddelen op de juiste manier te gebruiken en onveilige omstandigheden of potentiële gevaren aan de werkgever te melden. Werknemers worden ook geacht deel te nemen aan veiligheidstrainingen en andere gezondheids- en veiligheidsinitiatieven die door de werkgever worden aangeboden.

Specifieke Gezondheids- en Veiligheidsoverwegingen

Er zijn specifieke gezondheids- en veiligheidsoverwegingen in de wetten van Mozambique. Voorschriften behandelen de preventie, diagnose en compensatie van beroepsziekten. Werkgevers mogen niet discrimineren tegen werknemers met hiv/aids. Mozambique zet zich ook in voor het verbeteren van de gezondheid en veiligheid in de mijnbouwsector, met specifieke voorschriften en initiatieven.

De normen voor Arbeidsgezondheid en -veiligheid (OHS) in Mozambique worden beïnvloed door een mix van Portugese koloniale wetgeving en moderne internationale standaarden. Het land heeft verschillende belangrijke verdragen van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) geratificeerd die relevant zijn voor OHS. Daarnaast stellen de Arbeidswet (Wet nr. 23/2007) en de bijbehorende regelgeving minimale OHS-vereisten vast. Bepaalde industrieën, zoals mijnbouw of bouw, hebben aanvullende OHS-normen die zijn afgestemd op hun unieke risico's.

Risicobeoordeling en Beheersing

Werkgevers in Mozambique zijn verplicht om systematisch gevaren op de werkplek te identificeren door middel van risicobeoordelingen. De regelgeving bevordert een hiërarchische benadering van risicobeheersing, met een voorkeur voor het elimineren van gevaren, het vervangen door minder gevaarlijke opties, technische beheersmaatregelen, administratieve beheersmaatregelen en het gebruik van Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM) als laatste redmiddel.

Informatie, Training en Consultatie

Werknemers hebben recht op OHS-training die relevant is voor hun werk op regelmatige basis. Ze hebben ook het recht om op de hoogte te zijn van gevaren op de werkplek en de beschermende maatregelen die zijn genomen. Het bevorderen van werknemersconsultatie en deelname aan veiligheidscomités of soortgelijke mechanismen wordt aangemoedigd.

Gezondheidstoezicht op de Werkplek

Werkgevers zijn verplicht om pre-werk en periodieke medische onderzoeken voor werknemers te organiseren, afhankelijk van de aard van hun werk. De Arbeidswet erkent het belang van monitoring op de werkplek voor schadelijke stoffen en omgevingsfactoren.

Incidentrapportage en Onderzoek

Werkgevers hebben de plicht om werkgerelateerde ongevallen en beroepsziekten te registreren en te rapporteren. Incidentonderzoeken zijn gericht op het identificeren van de oorzaken en corrigerende maatregelen.

Uitdagingen en Verbeterpunten

De handhaving van OHS-regelgeving wordt vaak geconfronteerd met beperkingen in middelen en capaciteit. De grote informele sector in Mozambique vormt uitdagingen om ervoor te zorgen dat zelfs de minimale OHS-normen breed worden nageleefd. Sommige gebieden van OHS in Mozambique kunnen nog steeds worden beheerst door oudere wetgeving, die mogelijk niet volledig de huidige best practices weerspiegelt.

Werkplekinspecties spelen een cruciale rol bij het handhaven van normen, het identificeren van potentiële gevaren en het vergroten van het bewustzijn over beroepsrisico's. De Algemene Arbeidsinspectie (IGT) is het primaire orgaan dat verantwoordelijk is voor het uitvoeren van deze inspecties in Mozambique. IGT-inspecteurs hebben de bevoegdheid om zonder voorafgaande kennisgeving werkplekken te betreden, faciliteiten te onderzoeken, relevante documentatie op te vragen, werknemers en werkgevers te interviewen en handhavingsberichten en boetes uit te vaardigen.

De Reikwijdte van Inspecties

Werkplekinspecties bestrijken doorgaans verschillende belangrijke gebieden. Deze omvatten naleving van regelgeving op het gebied van arbeidsgezondheid en veiligheid, de omgang met gevaarlijke stoffen, veiligheid van machines en apparatuur, de omstandigheden van de werkomgeving, noodvoorbereiding en documentatie en administratie.

Frequentie van Inspecties

Hoewel er geen vast schema is voor inspecties, wordt de frequentie vaak bepaald door het waargenomen risiconiveau op de werkplek. Hoogrisico-industrieën en werkplekken met een geschiedenis van niet-naleving kunnen vaker worden geïnspecteerd. Daarnaast kunnen klachten van werknemers of meldingen van ernstige ongevallen gerichte inspecties door de IGT uitlokken.

Vervolgacties na Inspecties

Als er tijdens een inspectie overtredingen worden geconstateerd, kan de IGT verschillende vervolgacties ondernemen. Deze kunnen het uitvaardigen van handhavingsberichten omvatten die corrigerende maatregelen binnen een bepaalde termijn vereisen, het opleggen van boetes voor niet-naleving, en in ernstige gevallen, het bevelen van een tijdelijke werkonderbreking of sluiting van de werkplek totdat gevaarlijke omstandigheden zijn verholpen.

Werkplekongelukken zijn een serieuze zorg die werkgevers onmiddellijk moeten aanpakken. Werkgevers zijn wettelijk verplicht om dergelijke incidenten te melden aan de relevante autoriteiten. Ernstige ongelukken of sterfgevallen moeten binnen 48 uur worden gemeld, terwijl minder ernstige ongelukken elk kwartaal moeten worden gerapporteerd. Werkgevers zijn ook verplicht om gedetailleerde verslagen van deze incidenten bij te houden.

Meldingsvereisten

Werkgevers moeten ernstige ongelukken of sterfgevallen binnen 48 uur melden aan de Algemene Arbeidsinspectie (IGT). Minder ernstige ongelukken die resulteren in werkonderbreking voor de werknemer moeten elk kwartaal aan de IGT worden gemeld. Gedetailleerde verslagen van werkplekongelukken, inclusief de omstandigheden, opgelopen verwondingen en genomen corrigerende maatregelen, moeten door werkgevers worden bijgehouden.

Onderzoeksprocessen

Werkgevers zijn in eerste instantie verantwoordelijk voor het uitvoeren van onderzoeken naar werkplekongelukken om de oorzaken te achterhalen en preventieve maatregelen te implementeren. De IGT kan haar eigen onderzoeken starten, vooral in gevallen van ernstige ongelukken, sterfgevallen of vermoedelijke nalatigheid. Onderzoeken zijn doorgaans gericht op het vaststellen van de directe en onderliggende oorzaken van het ongeluk, het identificeren van eventuele overtredingen van regelgeving en het aanbevelen van maatregelen om soortgelijke incidenten in de toekomst te voorkomen.

Schadeclaims

Het sociale zekerheidsstelsel in Mozambique omvat verplichte verzekering voor beroepsletsels en -ziekten. Afhankelijk van de ernst van het letsel of de ziekte, kunnen werknemers recht hebben op medische kosten, tijdelijke arbeidsongeschiktheidsuitkeringen, permanente arbeidsongeschiktheidsuitkeringen en nabestaandenuitkeringen (in geval van overlijden). Werknemers dienen doorgaans claims in via het Nationaal Instituut voor Sociale Zekerheid (INSS). Geschillen kunnen worden behandeld door arbeidsrechtbanken.

Aanvullende Overwegingen

Er zijn meestal tijdslimieten voor het melden van beroepsziekten en het indienen van schadeclaims. Werknemers hebben het recht om onveilig werk te weigeren als er een ernstig risico is voor hun gezondheid en veiligheid. Werkgevers mogen geen represailles nemen tegen werknemers die ongelukken melden of veiligheidsproblemen aankaarten.