In Guatemala wordt de beëindiging van arbeidsovereenkomsten strikt gereguleerd door het Arbeidswetboek (Código de Trabajo) om de rechten van werknemers te beschermen.

Wettelijke Gronden voor Ontslag

Werkgevers in Guatemala moeten een geldige, wettelijk gerechtvaardigde reden hebben om een werknemer te ontslaan. Deze redenen kunnen ernstige disciplinaire overtredingen omvatten, zoals insubordinatie, herhaalde nalatigheid of dronkenschap tijdens het werk. Economische of organisatorische redenen zoals financiële moeilijkheden, herstructurering of het schrappen van de functie van de werknemer, indien aantoonbaar noodzakelijk, zijn ook geldig. Als de werknemer consequent niet voldoet aan de prestatiestandaarden of niet over de nodige vaardigheden beschikt na een redelijke periode van training of aanpassing, kan dit ook een reden voor ontslag zijn. Het is belangrijk op te merken dat werkgevers vaak gerechtelijke toestemming moeten vragen voor bepaalde ontslagen, met name die met betrekking tot zwangere of zogende werknemers of werknemers die betrokken zijn bij vakbondsvormingsactiviteiten.

Opzegtermijnen

De vereiste opzegtermijn voor ontslag in Guatemala hangt af van de duur van de dienst van de werknemer. Voor minder dan zes weken dienst is één week opzegtermijn vereist. Voor zes weken tot 12 maanden dienst is 10 dagen opzegtermijn vereist. Voor één tot vijf jaar dienst is twee weken opzegtermijn vereist. Voor meer dan vijf jaar dienst is één maand opzegtermijn vereist. Dit zijn minimum opzegtermijnen en kunnen worden verlengd door de arbeidsovereenkomst.

Ontslagvergoeding

Bij beëindiging (behalve bij ontslag met reden) hebben Guatemalteekse werknemers recht op ontslagvergoeding. Dit wordt berekend als één maandsalaris voor elk jaar van ononderbroken dienst, gebaseerd op het gemiddelde van het laatste zes maanden loon van de werknemer. Een extra 30% van het berekende ontslagbedrag is verschuldigd als een aanvulling, aangeduid als economische voordelen (ventajas económicas).

Belangrijke Punten om te Onthouden

Individuele arbeidsovereenkomsten kunnen bepalingen bevatten die van invloed zijn op de beëindiging, mits ze niet in strijd zijn met de minimumgaranties die in het Arbeidswetboek zijn vastgelegd. Werkgevers moeten specifieke procedures volgen bij het ontslaan van werknemers met rechtvaardigingen zoals economische redenen, wat zorgvuldige documentatie vereist.

Guatemala's juridische kader is ontworpen om discriminatie op basis van verschillende beschermde kenmerken te bestrijden. Deze omvatten ras en etniciteit, geslacht en gender, handicap, leeftijd, seksuele geaardheid en andere kenmerken zoals burgerlijke staat, zwangerschap, gezondheidstoestand, politieke mening en sociaaleconomische status.

Beschermde Kenmerken

De grondwet van Guatemala verbiedt discriminatie op basis van ras, kleur en nationale of etnische afkomst. Discriminatie op basis van geslacht en genderidentiteit is ook verboden, evenals discriminatie tegen personen met een handicap. Leeftijdsdiscriminatie wordt aangepakt in arbeidswetten en de Wet voor de Bescherming van Oudere Personen. Hoewel er geen specifieke wet is die discriminatie op basis van seksuele geaardheid direct aanpakt, bieden constitutionele principes van gelijkheid en waardigheid enige bescherming. Aanvullende beschermingen bestaan met betrekking tot discriminatie op basis van burgerlijke staat, zwangerschap, gezondheidstoestand, politieke mening en sociaaleconomische status.

Verhaalsmechanismen

Slachtoffers van discriminatie in Guatemala hebben verschillende wegen om gerechtigheid te zoeken. Ze kunnen klachten indienen bij de Ombudsman voor de Mensenrechten, die discriminatieklachten onderzoekt en bemiddelingsdiensten aanbiedt. Werknemers kunnen ook discriminatieklachten indienen bij het Ministerie van Arbeid en Sociale Zaken. Bovendien kunnen individuen civiele of strafrechtelijke rechtszaken aanspannen op basis van de antidiscriminatiewetten van Guatemala.

Verantwoordelijkheden van Werkgevers

Guatemalteekse werkgevers hebben aanzienlijke verantwoordelijkheden in het voorkomen en aanpakken van discriminatie op de werkplek. Bedrijven moeten duidelijke beleidslijnen opstellen die discriminatie en intimidatie verbieden en klachtenprocedures beschrijven. Werkgevers moeten werknemers voorlichten over antidiscriminatiewetten, het herkennen van discriminatie en het bevorderen van een inclusieve werkplek. Ze moeten ook alle discriminatieklachten serieus nemen, en snelle en onpartijdige onderzoeken uitvoeren. Waar discriminatie wordt vastgesteld, moeten werkgevers passende disciplinaire maatregelen nemen en maatregelen treffen om herhaling te voorkomen.

In Guatemala zijn arbeidswetten opgesteld om de rechten van werknemers en de verplichtingen van werkgevers met betrekking tot arbeidsomstandigheden vast te leggen. Deze wetten bestrijken aspecten zoals werkuren, rustperiodes en tot op zekere hoogte ergonomische overwegingen.

Werkuren

De Guatemalteekse wet bepaalt een standaardwerkweek van 44 uur, met een maximum van 8 uur per dag. Dit geldt voor zowel dag- als gemengde diensten. Nachtwerk, gedefinieerd als werk tussen 18.00 uur en 6.00 uur, heeft iets andere regels. De maximaal toegestane werkweek voor nachtdiensten is 36 uur, met een maximum van 6 uur per dag. Overwerk is toegestaan tot een maximum van 10 uur per week. Werknemers moeten voor overwerk worden gecompenseerd tegen een tarief van 1,5 keer hun reguliere uurloon.

Rustperiodes

De Guatemalteekse arbeidswet schrijft een minimale rustperiode van 12 uur tussen werkdagen voor. Werknemers hebben recht op één betaalde rustdag na elke werkweek. Werknemers bouwen ook betaald verlof op, meestal ter hoogte van 15 werkdagen per jaar.

Ergonomische Vereisten

Hoewel de Guatemalteekse arbeidswetgeving geen expliciete vermelding maakt van ergonomische vereisten, behandelt het wel de veiligheid en gezondheid op de werkplek in algemene zin. Dit impliceert dat werkgevers de verantwoordelijkheid hebben om een veilige werkomgeving te bieden, wat tot op zekere hoogte kan worden geïnterpreteerd als inclusief ergonomische overwegingen.

Guatemala geeft prioriteit aan het welzijn van werknemers door middel van een kader van gezondheids- en veiligheidsvoorschriften. Deze voorschriften beschrijven de verplichtingen van werkgevers, de rechten van werknemers en de rol van handhavingsinstanties bij het waarborgen van een veilige werkomgeving.

Verplichtingen van Werkgevers

De Guatemalteekse wet legt een aanzienlijke verantwoordelijkheid op werkgevers om de gezondheid en veiligheid op de werkplek te waarborgen. Belangrijke verplichtingen zijn onder andere:

• Risicopreventie: Werkgevers moeten proactief potentiële gevaren op de werkplek identificeren en mitigeren. Dit omvat het uitvoeren van risicobeoordelingen en het implementeren van beheersmaatregelen om de kans op ongevallen en beroepsziekten te minimaliseren.
• Plannen voor Arbeidsgezondheid en Veiligheid: Elke werkgever is verplicht een uitgebreid Plan voor Arbeidsgezondheid en Veiligheid (OHSP) te ontwikkelen en te onderhouden. Dit plan moet risicobeoordelingen, preventiestrategieën, noodprotocollen en opleidingsprogramma's voor werknemers bevatten.
• Verstrekking van Veilig Werkmateriaal en Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM): Werkgevers zijn verplicht werknemers te voorzien van de nodige gereedschappen en apparatuur om hun werk veilig uit te voeren. Dit omvat het verstrekken van geschikte PBM, zoals ademhalingsbeschermers, handschoenen of veiligheidsbrillen, afhankelijk van de specifieke werkomgeving.
• Opleiding van Werknemers: Werkgevers moeten werknemers voldoende training geven over gezondheids- en veiligheidsprocedures die relevant zijn voor hun specifieke taken. Deze training moet werknemers voorzien van de kennis en vaardigheden om gevaren te identificeren, PBM effectief te gebruiken en veilige werkmethoden te volgen.

Rechten van Werknemers

Guatemalteekse werknemers genieten een reeks rechten met betrekking tot gezondheid en veiligheid op de werkplek:

• Recht op een Veilige Werkplek: Werknemers hebben het fundamentele recht om te werken in een omgeving zonder voorzienbare risico's voor hun gezondheid en veiligheid.
• Recht op Informatie en Opleiding: Werknemers hebben het recht om geïnformeerd te worden over potentiële gevaren op hun werkplek en om de juiste training te ontvangen over gezondheids- en veiligheidsprotocollen.
• Recht om Onveilig Werk te Weigeren: Werknemers hebben het recht om werk te weigeren dat zij als onveilig of ongezond beschouwen, zonder angst voor represailles.

Handhavingsinstanties

Het Ministerie van Arbeid en Sociale Zekerheid, via zijn Afdeling Sociale Zekerheid, Gezondheid en Arbeidsveiligheid, is de primaire instantie die verantwoordelijk is voor de handhaving van gezondheids- en veiligheidsvoorschriften in Guatemala. Deze afdeling voert werkplekinspecties uit, onderzoekt klachten en legt sancties op aan werkgevers die niet voldoen aan de voorschriften.

De Nationale Raad voor Arbeidsveiligheid en Gezondheid (CONASSO) is een andere belangrijke speler. CONASSO werkt samen met het Ministerie van Arbeid om technische normen te ontwikkelen en richtlijnen te geven over beste praktijken voor gezondheid en veiligheid op de werkplek.