Werkvergunningen en visa in Zuid-Afrika

Het navigeren door het landschap van werkvergunningen en visa is een cruciale stap voor bedrijven die buitenlandse werknemers in Zuid-Afrika willen in dienst nemen. Het land beschikt over een gestructureerd immigratiesysteem dat is ontworpen om de toegang en het verblijf van individuen voor diverse doeleinden, inclusief werkgelegenheid, te regelen. Het begrijpen van de specifieke vereisten en categorieën is essentieel voor zowel werkgevers als potentiële werknemers om een soepel en compliant proces te waarborgen.

Naleving van de Zuid-Afrikaanse immigratiewetgeving is niet slechts een procedureel stap, maar een wettelijke verplichting voor alle betrokken partijen. Werkgevers die buitenlandse werknemers sponsoren, moeten zich houden aan strikte regelgeving, inclusief het verifiëren van de geldigheid van vergunningen en het verzekeren dat de arbeidsvoorwaarden overeenkomen met de visumvoorwaarden. Evenzo moeten buitenlandse werknemers zich houden aan de beperkingen en toestemmingen die door hun specifieke visum- of vergunningstype worden verleend.

Veelvoorkomende visumtypes voor buitenlandse werknemers

Zuid-Afrika biedt verschillende visumcategorieën voor personen die werk zoeken, elk met verschillende toelatingscriteria en doeleinden. De meest voorkomende types die relevant zijn voor buitenlandse werknemers zijn:

• General Work Visa: Dit is de standaard werkvisumcategorie. Het vereist dat de werkgever aantoont dat hij een zorgvuldig zoekproces heeft uitgevoerd naar een geschikte Zuid-Afrikaanse burger of ingezetene en dat er geen gekwalificeerde kandidaat is gevonden. Het Department of Labour moet ook een aanbeveling uitbrengen waarin wordt bevestigd dat de arbeidsvoorwaarden in lijn zijn met de Zuid-Afrikaanse arbeidsnormen.
• Critical Skills Visa: Dit visum is bedoeld voor personen met vaardigheden of kwalificaties die als kritisch voor de Zuid-Afrikaanse economie worden beschouwd. Het vereist niet dat de werkgever aantoont dat hij heeft gezocht naar een lokale kandidaat. Aanvragers moeten aantonen dat hun vaardigheden of kwalificaties op de officiële Critical Skills List staan.
• Intra-Company Transfer Visa: Dit visum maakt het mogelijk voor multinationale bedrijven om bestaande werknemers van een buitenlandse vestiging over te plaatsen naar een Zuid-Afrikaanse vestiging. De werknemer moet minimaal een bepaalde periode (meestal minimaal zes maanden) bij het buitenlandse bedrijf in dienst zijn geweest en de overdracht moet voor een tijdelijke periode zijn (maximaal vier jaar, niet te verlengen).
• Business Visa: Hoewel dit niet strikt een werkvisum is, is deze categorie bedoeld voor personen die een bedrijf willen oprichten of investeren in Zuid-Afrika. Het vereist een aanzienlijke kapitaalinstelling en een commitment om Zuid-Afrikaanse burgers of ingezetenen in dienst te nemen.

Hier volgt een overzicht van de belangrijkste kenmerken van gangbare werkvisumtypes:

Visa Type	Voornaamste Vereiste	Typische Geldigheid	Vereist Sponsoring door Werkgever?
General Work Visa	Bewijs dat geen geschikte lokale kandidaat gevonden; aanbeveling van het Departement van Labour	Tot 5 jaar	Ja
Critical Skills Visa	Vaardigheden/kwalificaties op Critical Skills List; Bewijs van ervaring na kwalificatie	Tot 5 jaar	Niet aanvankelijk, maar wel vereist voor tewerkstelling
Intra-Company Transfer	Overplaatsing werknemer binnen multinational; In dienst bij het buitenland voor minimale periode	Tot 4 jaar	Ja
Business Visa	Significante kapitaalinvestering; Commitment aan lokale tewerkstelling	Tot 5 jaar	Nvt (De aanvrager is de investeerder)

Werkvergunning aanvraagvereisten en procedures

Het aanvraagproces voor een Zuid-Afrikaanse werkvisum omvat verschillende stappen en vereist uitgebreide documentatie. Hoewel de specifieke vereisten per visumtype licht kunnen verschillen, omvatten de algemene elementen:

Geschiktheidscriteria

• In het bezit van een geldig paspoort.
• Voldoen aan de specifieke eisen van het gekozen visumtype (bijvoorbeeld kwalificaties, ervaring, kritische vaardigheden, arbeidsaanbieding).
• Voor General Work Visas moet de werkgever aantonen dat het niet mogelijk was een geschikte Zuid-Afrikaanse kandidaat te vinden en een aanbeveling van het Department of Labour verkrijgen.
• Voor Critical Skills Visas is registratie bij een relevante beroepsorganisatie in Zuid-Afrika mogelijk vereist.
• Voor Intra-Company Transfer Visas is bewijs van tewerkstelling bij de buitenlandse entiteit en de overdrachtsbrief nodig.

Vereiste Documenten

Aanvragers moeten doorgaans het volgende indienen:

• Volledig ingevuld aanvraagformulier.
• Geldig paspoort.
• Pasfoto’s.
• Bewijs van burgerlijke staat (indien van toepassing).
• Strafblad- en politieverklaringen uit alle landen waar de aanvrager 12 maanden of langer heeft gewoond sinds de leeftijd van 18.
• Medische en radiologische rapporten.
• Bewijs van kwalificaties en ervaring (geïnt groepeerd en geëvalueerd indien nodig).
• Arbeidscontract of arbeidsaanbieding.
• Werkgeversverklaringen (de details variëren per visumtype, maar omvatten vaak garanties voor repatriatie).
• Bewijs van financiën (soms vereist).
• Voor General Work Visas: Bewijs van zorgvuldig zoekproces naar lokale kandidaten en aanbeveling van het Department of Labour.
• Voor Critical Skills Visas: Bewijs van vaardigheden/kwalificaties en registratie bij een beroepsorganisatie (indien van toepassing).
• Voor Intra-Company Transfer Visas: Bewijs van buitenlandse tewerkstelling en de overdrachtsbrief.

Aanvraagprocedure

Aanvragen worden doorgaans ingediend bij de Zuid-Afrikaanse ambassade, hoog commissaris of consulaat in het land van herkomst van de aanvrager of waar hij wettelijk verblijft. In enkele beperkte gevallen kunnen bepaalde aanvragen of verlengingen binnen Zuid-Afrika behandeld worden.

Verwerkingstijden en kosten

Verwerkingstijden kunnen aanzienlijk variëren afhankelijk van het visumtype, de complexiteit van de aanvraag en het volume van aanvragen dat door het Departement van Thuiszaken wordt verwerkt.

• Gemiddelde Verwerkingstijd: Variërend van 4 tot 12 weken of langer. Critical Skills en Intra-Company Transfer visa’s worden soms sneller verwerkt dan General Work Visas vanwege de vereisten van het Department of Labour.
• Aanvraagkosten: De kosten kunnen wijzigen en verschillen per visumtype. Vanaf begin 2025 bedragen de aanvraagkosten meestal tussen ZAR 1.500 en ZAR 3.000 per aanvraag, exclusief VFS Global-servicekosten indien men via een visumbegeleidingscentrum aanvraagt. Extra kosten worden gerekend voor evaluaties, politieverklaringen, medische keuringen enz.

Sponsoringvereisten

Voor de meeste werkvisa (General Work, Intra-Company Transfer) treedt de Zuid-Afrikaanse werkgever op als sponsor. Dit houdt onder meer in dat hij de volgende toezeggingen moet doen aan het Department of Home Affairs:

• Bevestigen dat het aanbod van werk wordt gedaan.
• Garant staan voor de kosten van repatriatie indien nodig.
• Zekerstellen dat het paspoort van de werknemer geldig blijft.
• Het Department of Home Affairs informeren indien de arbeidsstatus van de werknemer verandert.

Voor Critical Skills visa’s is, hoewel de initiële aanvraag geen specifieke jobaanbieding vereist, het wel nodig dat de werknemer werkzaam blijft om het visum te behouden. De werkgever blijft ook hier verplichtingen hebben zodra de persoon in dienst is.

Wegen naar permanente verblijfsstatus

Bepaalde werkvisumcategorieën kunnen dienen als een traject naar permanente verblijfsstatus in Zuid-Afrika. De meest gangbare route voor gekwalificeerde werknemers is via het Critical Skills Visa.

• Critical Skills Visa Houders: Personen die minimaal vijf jaar een Critical Skills Visa hebben gehad en gedurende deze periode kunnen aantonen dat zij onafgebroken in hun kritische vaardigheidsberoep werkzaam waren, komen mogelijk in aanmerking voor permanente verblijfsvergunning.
• General Work Visa Houders: Het is over het algemeen moeilijker om direct over te stappen van een General Work Visa naar permanente verblijfsstatus, tenzij aan specifieke voorwaarden wordt voldaan, vaak gerelateerd aan langdurig verblijf en bijdragen, of door te switchen naar een Critical Skills categorie indien in aanmerking.
• Andere Routes: Permanente verblijfsvergunningen kunnen ook worden verkregen via andere categorieën, zoals familieverblijfsvergunningen (voor echtgenoten of kinderen van SA-burgers/inwoners), zakelijke verblijfsvergunningen (aan de hand van investeringen en werkgelegenheidscreatie) of pensioenverblijfsvergunningen.

De aanvraag voor permanente verblijfsstatus is een apart proces dat eigen vereisten, documentatie en verwerkingstijden kent, en vaak langdurig kan zijn.

Opties voor dependentevisa

Buitenlanders die een geldig Zuid-Afrikaans werkvisum bezitten, kunnen doorgaans aanvragen voor visa voor hun directe familieleden om zich bij hen in Zuid-Afrika te voegen.

• Echtgenoten en levenspartners: Kunnen een familiev- of echtgenootvisum aanvragen. Een familievisum op basis van huwelijk of partnerschap verleent niet automatisch het recht om te werken; een aparte vergunning of toelating is nodig. Een echtgenootvisum gekoppeld aan een werkvisum kan het verkrijgen van werkgelegenheid vergemakkelijken. Bewijs van een oprechte en langdurige relatie is vereist.
• Afhankelijke kinderen: Ongehuwde kinderen onder de 18 jaar kunnen een familiev- of echtgenootvisum aanvragen om bij hun ouders in Zuid-Afrika te wonen.

Het aanvraagproces voor afhankelijken vereist meestal bewijs van de relatie (huwelijksakte, geboortecertificaten) en bewijs dat de hoofdverblijfsaanvraaghouder de afhankelijken financieel kan ondersteunen. Deze aanvragen worden meestal gelijktijdig met of na de hoofdvisumaanvraag ingediend.

Visumconformiteit voor werkgevers en werknemers

Het handhaven van naleving van de Zuid-Afrikaanse immigratiewetgeving is gedurende de geldigheidsperiode van het visum van cruciaal belang. Zowel werkgevers als werknemers hebben specifieke verantwoordelijkheden.

Verplichtingen van werkgevers

• Verificatie: Zorgen dat de buitenlander een geldige visum heeft dat hen toestaat te werken in de specifieke functie.
• Toezeggingen: Zich houden aan de toezeggingen gedaan tijdens het visumproces, inclusief garanties voor repatriatie.
• Rapportage van wijzigingen: Het Department of Home Affairs informeren over belangrijke wijzigingen in de status van de werknemer, zoals ontslag, functiewijzigingen of wijziging in salaris.
• Dossierbeheer: Nauwkeurig bijhouden van de immigratiestatus en arbeidsgegevens van de buitenlandse werknemer.
• Naleving van voorwaarden: Zorgen dat de werknemer strikt binnen de voorwaarden van zijn visum werkt (bijvoorbeeld specifieke werkgever, functie).

Verplichtingen van werknemers

• Voldoen aan visumvoorwaarden: Alleen werken voor de werkgever en in de aangegeven functie op het visum. Geen ander werk of bedrijf uitoefenen tenzij expliciet toegestaan.
• Geldigheid handhaven: Zorgen dat hun paspoort en visum geldig blijven. Verlengers of wijzigingsaanvragen tijdig indienen voor de vervaldatum.
• Werkgever informeren: De werkgever op de hoogte stellen van wijzigingen in persoonlijke omstandigheden die hun visumstatus kunnen beïnvloeden.
• Naleving van wetten: Zich houden aan alle Zuid-Afrikaanse wetten.

Het niet naleven van immigratiewetgeving kan ernstige straffen tot gevolg hebben, inclusief boetes, uitzetting van de werknemer en juridische acties tegen de werkgever. Proactief management en het naleven van de regels zijn daarom van groot belang.