In Timor-Leste regelt de Arbeidswet (Wet nr. 4/2012) de arbeidsvoorschriften, inclusief de aanvaardbare gronden voor beëindiging van het dienstverband op initiatief van de werkgever. Deze gronden omvatten eerlijke of gegronde redenen, zoals herhaalde, ongerechtvaardigde afwezigheid van het werk, ernstig wangedrag of contractbreuk, oneerlijkheid of gewelddadige handelingen op de werkplek, en ongeschiktheid van de werknemer door ziekte of letsel. Beëindiging kan ook plaatsvinden om economische, technologische of structurele redenen, zoals sluiting van het bedrijf, marktfluctuaties die de levensvatbaarheid van het bedrijf beïnvloeden, en de introductie van technologie die de baan aanzienlijk verandert.

Kennisgevingseisen

Werkgevers in Timor-Leste zijn verplicht om voorafgaand aan de beëindiging een kennisgeving te verstrekken. De opzegtermijn is afhankelijk van de duur van de dienst van de werknemer. Voor werknemers die minder dan zes maanden maar meer dan drie maanden hebben gewerkt, is een opzegtermijn van 10 dagen vereist. Voor degenen die zes maanden of langer maar minder dan een jaar hebben gewerkt, is een opzegtermijn van 15 dagen vereist. Voor degenen die een jaar of langer hebben gewerkt, is een opzegtermijn van 30 dagen vereist.

Er zijn uitzonderingen op deze vereisten. Onmiddellijke ontslag zonder opzegtermijn is toegestaan in gevallen van ernstig wangedrag door de werknemer. Werkgevers en werknemers kunnen in onderling overleg besluiten het contract te beëindigen, waarbij mogelijk wordt afgezien van de opzegtermijn. Tijdens een proeftijd kan een opzegtermijn niet vereist zijn.

Ontslagvergoeding

In gevallen van beëindiging van het dienstverband schrijft de wet van Timor-Leste een ontslagvergoeding voor. Het bedrag wordt berekend als één maandsalaris voor elke vijf jaar dienstverband bij het bedrijf.

In Timor-Leste verbiedt de grondwet expliciet discriminatie op basis van kleur, ras, burgerlijke staat, geslacht, etnische afkomst, taal, sociale of economische status, politieke of ideologische overtuigingen, religie, opleiding en fysieke of mentale conditie.

Provedoria dos Direitos Humanos e Justiça (PDHJ)

Als je discriminatie hebt ervaren in Timor-Leste, kun je verhaal halen via het Bureau van de Ombudsman voor Mensenrechten en Justitie. Deze onafhankelijke mensenrechteninstelling onderzoekt klachten over discriminatie en kan bemiddelen, verzoenen of pleiten om geschillen op te lossen.

Juridische Actie

Als alternatief kun je een civiele rechtszaak aanspannen tegen de persoon of entiteit waarvan je denkt dat ze je hebben gediscrimineerd. Het is raadzaam om juridisch advies in te winnen om je opties en de betrokken procedures te begrijpen.

Arbeidstribunalen

Arbeidstribunalen zijn gespecialiseerde rechtbanken die zich bezighouden met werkgerelateerde geschillen, inclusief discriminatie op de werkplek.

Verantwoordelijkheden van Werkgevers

Werkgevers in Timor-Leste hebben specifieke verantwoordelijkheden onder de wet om discriminatie te voorkomen en een werkomgeving zonder intimidatie te creëren. Ze zijn verplicht om:

• Ontwikkelen en implementeren van anti-discriminatiebeleid: Het Arbeidswetboek verplicht werkgevers om duidelijke beleidslijnen tegen discriminatie en intimidatie te hebben, die aan alle werknemers moeten worden gecommuniceerd.
• Training geven: Werkgevers moeten regelmatig training aanbieden aan werknemers en managers over het herkennen, voorkomen en aanpakken van discriminatie en intimidatie.
• Klachten onderzoeken: Alle beschuldigingen van discriminatie of intimidatie moeten door werkgevers snel en grondig worden onderzocht.
• Corrigerende maatregelen nemen: Werkgevers zijn verplicht disciplinaire maatregelen te nemen tegen overtreders en stappen te ondernemen om het slachtoffer te beschermen tegen verdere schade.

In Timor-Leste, een ontwikkelingsland in Zuidoost-Azië, is het juridische kader rondom arbeidsrechten nog in opbouw. De Arbeidswet, die naar verwachting duidelijke normen zal bieden over werkuren, rustperiodes en ergonomie, moet nog worden afgerond. Dit laat een leemte in de officiële richtlijnen over deze aspecten van arbeidsomstandigheden.

Werkuren

De specificaties met betrekking tot werkurenbeperkingen in Timor-Leste zijn niet direct beschikbaar vanwege het ontbreken van een afgeronde Arbeidswet.

Rustperiodes

Evenzo zijn er geen officiële voorschriften over rustperiodes tijdens de werkdag vanwege de nog niet afgeronde Arbeidswet.

Ergonomische Vereisten

Het land mist ook regelgeving met betrekking tot ergonomische vereisten op de werkplek.

Het is vermeldenswaard dat de informele sector een belangrijke rol speelt in de economie van Timor-Leste. De arbeidsomstandigheden in deze sector zijn waarschijnlijk meer variabel en mogelijk minder gereguleerd. De implementatie van de Arbeidswet wordt verwacht een meer gedefinieerd kader te bieden voor werknemersbescherming, inclusief aspecten zoals werkuren, rustperiodes en ergonomie.

Timor-Leste heeft een uitgebreide juridische kader om een veilige en gezonde werkomgeving te waarborgen. Dit kader, Wet nr. 11/2023 inzake Veiligheid, Gezondheid en Hygiëne op het Werk, beschrijft de verplichtingen van werkgevers, de rechten van werknemers en de rol van handhavingsinstanties.

Verplichtingen van de Werkgever

Volgens deze wet zijn werkgevers verplicht de veiligheid en het welzijn van hun werknemers voorop te stellen. Dit omvat:

• Organiseren van de werkplek: Werkgevers moeten werkplekken, apparatuur en processen zodanig ontwerpen en onderhouden dat risico's worden geminimaliseerd. Dit omvat het zorgen voor goede ventilatie, verlichting en ergonomische overwegingen.
• Verstrekken van veiligheidsuitrusting: Werkgevers zijn verantwoordelijk voor het verstrekken van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) die geschikt zijn voor de specifieke gevaren van de werkplek.
• Implementeren van veiligheidsprotocollen: Werkgevers moeten veiligheidsprotocollen opstellen en handhaven. Dit omvat bewegwijzering, trainingsprogramma's en noodprocedures.
• Handhaven van een hygiënische omgeving: Werkgevers zijn verplicht een schone en hygiënische werkomgeving te handhaven. Dit omvat het bieden van toegang tot toiletten en drinkbaar water.

Rechten van Werknemers

De wet garandeert ook de rechten van werknemers op een veilige en gezonde werkplek. Dit omvat het recht op:

• Informatie over werkplekgevaren: Werkgevers moeten duidelijk communiceren over mogelijke gevaren die verband houden met de werkzaamheden en training geven over veilige werkmethoden.
• Weigeren van onveilig werk: Werknemers hebben het recht om werk te weigeren dat naar hun mening een ernstig risico voor hun gezondheid of veiligheid vormt.
• Melden van onveilige werkomstandigheden: Werknemers hebben het recht om onveilige werkomgevingen te melden bij de relevante autoriteiten zonder angst voor represailles.
• Gebruik van veiligheidsuitrusting: Werknemers hebben het recht om verstrekte PBM te gebruiken en deel te nemen aan veiligheidstrainingen.

Handhavingsinstanties

Het Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid (MLE) is de primaire instantie die verantwoordelijk is voor de handhaving van veiligheidsvoorschriften op de werkplek. Het MLE voert inspecties uit en onderzoekt klachten over niet-naleving.