In Noord-Macedonië beschrijft de Arbeidswet specifieke gronden waarop een arbeidsovereenkomst wettelijk kan worden beëindigd. Deze gronden kunnen worden gecategoriseerd in redenen gerelateerd aan de werknemer en redenen gerelateerd aan de werkgever.

Werknemer-gerelateerde redenen voor beëindiging

• Het niet vervullen van werkplichten en taken, zelfs na een formele schriftelijke waarschuwing.
• Ernstige schendingen van werkdiscipline of werkplaatsorde, zelfs na een schriftelijke waarschuwing.
• Misbruik van ziekteverlof.
• Schending van vertrouwelijkheid.

Werkgever-gerelateerde redenen voor beëindiging

• Economische, technologische of organisatorische veranderingen binnen het bedrijf die een personeelsreductie noodzakelijk maken.
• Beëindiging van bedrijfsactiviteiten.

Opzegtermijnen

Noord-Macedonië stelt minimale opzegtermijnen vast waaraan zowel werkgevers als werknemers zich moeten houden bij het beëindigen van een arbeidsovereenkomst:

• Door de werkgever geïnitieerde beëindiging: De standaard opzegtermijn is één maand. Dit kan oplopen tot twee maanden als de beëindiging meer dan 150 werknemers of minstens 5% van het totale personeelsbestand treft.
• Door de werknemer geïnitieerde beëindiging: Door de werknemer geïnitieerde ontslagen vereisen een opzegtermijn van één maand.
• Seizoensarbeiders: Werkgevers die seizoensarbeiders ontslaan, moeten een opzegtermijn van zeven werkdagen in acht nemen.

Het is belangrijk op te merken dat arbeidsovereenkomsten of collectieve overeenkomsten langere opzegtermijnen kunnen voorschrijven, maar deze mogen niet korter zijn dan die in de wet zijn vastgelegd.

Ontslagvergoeding

Werknemers in Noord-Macedonië hebben recht op ontslagvergoeding als de beëindiging door de werkgever wordt geïnitieerd om economische, technologische of organisatorische redenen. De hoogte van de ontslagvergoeding hangt af van de lengte van het dienstverband van de werknemer:

• Tot 5 jaar: Eén maandsalaris.
• 5 tot 10 jaar: Twee maandsalarissen.
• 10 tot 15 jaar: Drie maandsalarissen.
• 15 tot 20 jaar: Vier maandsalarissen.
• 20 tot 25 jaar: Vijf maandsalarissen.
• Meer dan 25 jaar: Zes maandsalarissen.

Noord-Macedonië's primaire anti-discriminatiewet is de Wet op Preventie en Bescherming tegen Discriminatie (2019). Deze wet biedt robuuste bescherming tegen discriminatie in de meeste levensgebieden.

Beschermde Kenmerken

De wet verbiedt expliciet discriminatie op basis van verschillende kenmerken, waaronder ras, huidskleur, nationale of etnische afkomst, geslacht, gender, seksuele geaardheid en genderidentiteit. Het beschermt ook tegen discriminatie op basis van het behoren tot een gemarginaliseerde groep, taal, nationaliteit, religie of religieuze overtuiging, politieke overtuiging of andere overtuigingen, handicap, leeftijd, familie- of burgerlijke staat, eigendomsstatus, gezondheidsstatus, persoonlijke capaciteit, sociale status en elke andere grond.

Verhaalsmechanismen

Individuen die discriminatie ervaren, hebben verschillende wegen voor verhaal. Het primaire mechanisme is een klacht bij de onafhankelijke Commissie voor Bescherming tegen Discriminatie, die de bevoegdheid heeft om te onderzoeken, te bemiddelen en sancties op te leggen aan degenen die de wet overtreden. Slachtoffers van discriminatie kunnen ook een klacht indienen bij de Ombudsman, een onafhankelijke mensenrechteninstelling die klachten kan onderzoeken en aanbevelingen kan doen aan de relevante autoriteiten. Daarnaast kunnen individuen ervoor kiezen om juridische stappen te ondernemen bij de rechtbanken, waarbij zij remedies kunnen zoeken zoals compensatie, herstel in de functie of het beëindigen van discriminerende praktijken.

Verantwoordelijkheden van Werkgevers

Werkgevers spelen een cruciale rol in het voorkomen van discriminatie op de werkplek. De wet legt verschillende verantwoordelijkheden op aan werkgevers. Ze moeten duidelijke beleidslijnen ontwikkelen en implementeren die discriminatie en intimidatie verbieden, welke aan alle werknemers moeten worden gecommuniceerd. Werkgevers worden aangemoedigd om trainingen te geven over anti-discriminatiewetgeving en diversiteit op de werkplek voor alle werknemers, vooral managers en supervisors. Ze moeten ook duidelijke procedures opstellen voor werknemers om discriminatie of intimidatie te melden, waarbij de vertrouwelijkheid van de melders wordt beschermd en snelle onderzoeken en corrigerende maatregelen worden gegarandeerd. Bovendien hebben werkgevers de verplichting om proactieve maatregelen te nemen om discriminatie bij werving, promotie en beloning te voorkomen.

De Wet op Preventie en Bescherming tegen Discriminatie verplicht de harmonisatie van andere wetten met haar principes, waardoor uitgebreide anti-discriminatiebescherming wordt gegarandeerd in verschillende sectoren van de Macedonische samenleving.

In Noord-Macedonië zijn arbeidswetten opgesteld om de basisarbeidsomstandigheden voor werknemers te beschrijven. Deze wetten bestrijken aspecten zoals werkuren, rustperiodes en ergonomische vereisten.

Werkuren

De standaardwerkweek in Noord-Macedonië is 40 uur, met een maximum van 8 uur per dag. Er kunnen echter variaties optreden, afhankelijk van het arbeidscontract of specifieke industriereguleringen. Overwerk is toegestaan, maar is beperkt tot een maximum van 20 uur per week. Overwerkvergoeding is verplicht tegen een tarief van 1,5 keer het reguliere uurtarief.

Rustperiodes

Werknemers hebben recht op een minimale pauze van ten minste 30 minuten na 6 uur aaneengesloten werken. Daarnaast hebben werknemers recht op betaald jaarlijks verlof, waarbij het specifieke aantal dagen afhangt van factoren zoals de duur van de dienst en de industrie.

Ergonomische Vereisten

Hoewel de arbeidswetten van Noord-Macedonië geen expliciete gedetailleerde ergonomische vereisten vermelden, hebben werkgevers een algemene plicht om de veiligheid en gezondheid van hun werknemers op de werkplek te waarborgen. Dit kan het verstrekken van ergonomische werkplekken en het trainen van werknemers in veilige werkpraktijken om musculoskeletale aandoeningen te voorkomen, omvatten.

Noord-Macedonië geeft prioriteit aan het welzijn van werknemers door middel van een kader van gezondheids- en veiligheidsvoorschriften. Het begrijpen van deze voorschriften is cruciaal voor zowel werkgevers als werknemers.

Verplichtingen van de Werkgever

De Arbeidsveiligheids- en Gezondheidswet van 2007 vormt de hoeksteen van de gezondheids- en veiligheidsvoorschriften op de werkplek in Noord-Macedonië. Werkgevers dragen onder deze wet aanzienlijke verantwoordelijkheid, waaronder:

• Risicobeoordeling: Identificeren en evalueren van potentiële gevaren op de werkplek.
• Implementeren van Beheersmaatregelen: Stappen ondernemen om risico's te elimineren of te minimaliseren, waarbij technische maatregelen voorrang krijgen boven persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM).
• Verstrekken van Training en Informatie: Zorgen dat werknemers de juiste training ontvangen over gezondheids- en veiligheidsprocedures die specifiek zijn voor hun functies.
• Handhaven van een Veilige Werkomgeving: Dit omvat het verstrekken en onderhouden van geschikte apparatuur, zorgen voor goede ventilatie en verlichting, en het aanbieden van hygiënische faciliteiten.

Rechten van Werknemers

Werknemers in Noord-Macedonië hebben essentiële rechten met betrekking tot gezondheid en veiligheid op de werkplek:

• Recht op een Veilige Werkplek: De grondwet zelf garandeert het recht op bescherming op het werk (Artikel 32).
• Recht op Informatie en Training: Zoals eerder vermeld, hebben werknemers recht op training over gezondheids- en veiligheidsmaatregelen.
• Recht om Onveilig Werk te Weigeren: Werknemers kunnen taken weigeren die zij als een ernstige bedreiging voor hun gezondheid en veiligheid beschouwen, mits zij niet voldoende zijn geïnformeerd over de risico's.

Handhavingsinstanties

Het Ministerie van Arbeid en Sociaal Beleid (MoLSP) is de primaire overheidsinstantie die verantwoordelijk is voor de handhaving van gezondheids- en veiligheidsvoorschriften. Zij bereiken dit door:

• Inspecties: Bevoegde arbeidsinspecteurs voeren regelmatige werkplekinspecties uit om naleving te waarborgen.
• Uitvaardigen van Bevelen: Inspecteurs kunnen bevelen uitvaardigen die werkgevers verplichten om veiligheidsinbreuken te corrigeren.