In Brazilië bieden de arbeidswetten, voornamelijk geconsolideerd in de Consolidação das Leis do Trabalho (CLT), een uitgebreid kader voor beëindiging van arbeidsovereenkomsten.

Wettelijke Gronden voor Ontslag

Er zijn twee hoofdcategorieën van ontslag in Brazilië:

• Ontslag met Gegronde Reden ("demissão por justa causa"): Deze vorm van beëindiging is te wijten aan ernstig wangedrag van de werknemer. Voorbeelden zijn oneerlijkheid, gewoonte van dronkenschap of drugsgebruik op het werk, insubordinatie, onthulling van bedrijfsgeheimen, en gewelddaden of ernstige bedreigingen.

• Ontslag zonder Gegronde Reden ("demissão sem justa causa"): Dit ontslag is niet het gevolg van wangedrag van de werknemer. Veelvoorkomende redenen zijn herstructurering van het bedrijf, economische neergang, en onderprestatie van de werknemer als dit niet van ernstige of opzettelijke aard is.

Kennisgevingseisen

• Met Gegronde Reden: Er is geen opzegtermijn vereist.
• Zonder Gegronde Reden: De werkgever moet een opzegtermijn van minimaal 30 dagen in acht nemen. De werknemer kan worden gevraagd om gedurende deze periode te werken of betaald te worden in plaats van de opzegtermijn. De opzegtermijn kan met drie dagen worden verlengd voor elk dienstjaar, tot een maximum van 90 dagen.

Ontslagvergoeding

Werknemers die zonder gegronde reden worden ontslagen, hebben recht op een ontslagvergoeding. Dit omvat:

• Betaling van Voorafgaande Kennisgeving: Een bedrag gelijk aan het salaris van de werknemer voor de opzegtermijn.
• Salarissaldo: Betaling van uitstaande lonen voor de maand van beëindiging.
• Opgebouwde Vakantie: Compensatie voor ongebruikte vakantiedagen.
• Proportioneel 13e Salaris: Een evenredig deel van het 13e salaris van de werknemer (een kerstbonus).
• FGTS Boete: Een boete van 40% van het totale saldo op de FGTS-rekening (Severance Indemnity Fund) van de werknemer.
• Recht op Opname van FGTS: De werknemer kan de fondsen opnemen die zijn opgebouwd op hun FGTS-rekening.

Brazilië staat bekend om zijn uitgebreide set antidiscriminatiewetten, die zijn opgenomen in de grondwet, arbeidswetgeving en andere specifieke statuten.

Beschermde Kenmerken

De Braziliaanse Grondwet en aanverwante wetten beschermen individuen expliciet tegen discriminatie op basis van verschillende kenmerken:

• Ras en Kleur: Discriminatie op basis van iemands ras, huidskleur, etniciteit of nationale afkomst is strikt verboden.
• Seks en Geslacht: Dit omvat discriminatie op basis van iemands biologische geslacht, genderidentiteit, seksuele geaardheid en zwangerschapsstatus.
• Handicap: De wet beschermt mensen met een handicap tegen discriminatie in alle aspecten van werkgelegenheid.
• Leeftijd: Leeftijdsdiscriminatie, vooral tegen oudere individuen, is illegaal.
• Religie: Vrijheid van godsdienst is gegarandeerd en discriminatie op basis van religieuze overtuigingen is verboden.
• Burgerlijke Staat: Werkgevers mogen niet discrimineren op basis van of een individu getrouwd, single, gescheiden of weduwe/weduwnaar is.
• Politieke Affiliatie: Individuen mogen niet worden gediscrimineerd vanwege hun politieke overtuigingen of affiliaties.

Verhaalsmechanismen

Brazilië biedt verschillende wegen voor slachtoffers van discriminatie om juridische remedies te zoeken:

• Arbeidsrechtbanken: De meeste gevallen van werkgerelateerde discriminatie worden behandeld in gespecialiseerde arbeidsrechtbanken. Deze rechtbanken hebben de bevoegdheid om schadevergoeding toe te kennen, bevelen uit te vaardigen tegen discriminerende praktijken en in sommige gevallen herplaatsing van werk te bevelen.
• Openbaar Ministerie: Het Openbaar Ministerie kan gevallen van discriminatie onderzoeken en vervolgen, vooral wanneer het gaat om handelingen die misdrijven vormen of als de discriminatie een brede groep van de bevolking treft.
• Civiele Rechtszaken: Slachtoffers van discriminatie kunnen ook civiele rechtszaken aanspannen voor schadevergoeding en andere remedies.
• Strafrechtelijke Klachten: In ernstige gevallen van raciale discriminatie en aanverwante overtredingen zijn strafrechtelijke klachten en vervolgingen mogelijk. De Wet op Racisme van 1989 definieert discriminerend en racistisch gedrag als misdrijven.

Verantwoordelijkheden van Werkgevers

Braziliaanse werkgevers hebben aanzienlijke wettelijke verplichtingen om discriminatie op de werkplek te voorkomen en aan te pakken:

• Niet-Discriminerend Beleid: Werkgevers moeten duidelijke en uitgebreide antidiscriminatiebeleid ontwikkelen en implementeren die aan alle werknemers worden gecommuniceerd.
• Gelijke Behandeling: Werkgevers moeten gelijke behandeling van alle werknemers waarborgen, ongeacht beschermde kenmerken. Dit geldt voor aanwerving, promoties, beloning, voordelen, opleidingsmogelijkheden en ontslagbeslissingen.
• Preventie van Intimidatie: Werkgevers hebben de plicht om intimidatie op de werkplek op basis van elk beschermd kenmerk te voorkomen en aan te pakken. Dit omvat het hebben van effectieve klachtenmechanismen en het nemen van snelle maatregelen om beschuldigingen van intimidatie te onderzoeken en aan te pakken.
• Toegankelijkheid en Aanpassingen: Werkgevers zijn verplicht redelijke aanpassingen te bieden aan werknemers met een handicap, om een inclusieve en toegankelijke werkruimte te waarborgen.
• Opleidings- en Bewustwordingsprogramma's: Werkgevers moeten regelmatig opleidings- en bewustwordingsprogramma's voor werknemers houden over antidiscriminatiewetten en werkplekdiversiteit.

Brazilië handhaaft een reeks voorschriften om een minimumstandaard van arbeidsomstandigheden voor werknemers te waarborgen.

Werkuren

De Braziliaanse wet, Consolidation of Labor Laws (CLT), stelt een maximale werkweek van 44 uur vast. Dit vertaalt zich doorgaans naar acht uur per dag, van maandag tot en met vrijdag, met vier extra uren op zaterdag indien van toepassing. Werkgevers hebben ook de flexibiliteit om een werkweek van 40 uur in te voeren zonder het maandelijkse salaris van een werknemer te verlagen. Werk dat de standaarduren overschrijdt, wordt beschouwd als overwerk en moet dienovereenkomstig worden gecompenseerd. Overwerkvergoeding is minstens 50% hoger dan het reguliere uurtarief, met nog hogere toeslagen voor zondagen en feestdagen.

Rustperiodes

Een onbetaalde lunchpauze van één uur is verplicht voor werknemers die meer dan zes uur per dag werken. Werknemers hebben ook recht op een betaalde wekelijkse rustperiode, meestal op zondag.

Ergonomische Vereisten

Werkgevers zijn verantwoordelijk voor het handhaven van een veilige en gezonde werkomgeving, inclusief het implementeren van preventieve maatregelen om ongevallen en beroepsrisico's te minimaliseren. Hoewel de wet ergonomie niet expliciet vermeldt, kan worden gesteld dat werkgevers de verplichting hebben om een werkruimte te bieden die fysieke belasting minimaliseert en het welzijn van werknemers bevordert. Dit kan onder meer het verstrekken van ergonomisch meubilair, goede verlichting en mogelijkheden voor werknemers om van positie te veranderen gedurende de werkdag omvatten.

Houd er rekening mee dat specifieke industrieën of beroepen andere werkurenregelingen kunnen hebben die zijn vastgelegd in collectieve arbeidsovereenkomsten.

Brazilië geeft prioriteit aan het welzijn van werknemers door middel van een uitgebreid kader van gezondheids- en veiligheidsvoorschriften. Dit kader schetst de verplichtingen van werkgevers, de rechten van werknemers en de handhavingsinstanties die verantwoordelijk zijn voor het naleven van deze voorschriften.

Verplichtingen van Werkgevers

De Braziliaanse Grondwet verplicht werkgevers in alle sectoren om gezondheids- en veiligheidsregels te handhaven en werkgerelateerde risico's te minimaliseren. Deze verplichting wordt verder uitgewerkt in Hoofdstuk V van Titel II van de Consolidatie van Arbeidswetten (CLT). Daarnaast moeten werkgevers zich houden aan een reeks gedetailleerde normen, bekend als Reglementaire Normen (NR's), opgesteld door het Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid (MTE).

Hier is een glimp van enkele verplichtingen van werkgevers zoals beschreven in de NR's:

• Risicobeheer (NR-1): Werkgevers zijn verplicht een risicobeheerprogramma te implementeren, waarbij proactief werkplekgevaren worden geïdentificeerd en verminderd.
• Gespecialiseerde Diensten in Arbeidsgezondheid en Veiligheid (NR-4): Bedrijven met een bepaald risiconiveau moeten een gespecialiseerd team (SESMT) oprichten dat zich bezighoudt met arbeidsgezondheid en veiligheid.
• Interne Commissie voor Ongevallenpreventie (NR-5): Werkgevers moeten een commissie (CIPA) oprichten met werknemersvertegenwoordigers om samen te werken aan ongevallenpreventie.
• Persoonlijke Beschermingsmiddelen (NR-6): Werkgevers moeten passende Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM) verstrekken aan werknemers die worden blootgesteld aan werkplekgevaren.
• Programma's voor Arbeidsgezondheidsonderzoek (NR-7): Werkgevers moeten gezondheidsbewakingsprogramma's implementeren voor werknemers die betrokken zijn bij risicovolle activiteiten.

Rechten van Werknemers

Braziliaanse werknemers hebben een goed gedefinieerd geheel van rechten met betrekking tot arbeidsgezondheid en veiligheid, zoals vastgelegd in de Grondwet en de CLT. Deze rechten stellen werknemers in staat om in een veilige en gezonde omgeving te werken. Hier zijn enkele belangrijke rechten van werknemers:

• Recht op een Veilige Werkplek: Werknemers hebben het recht om onveilige werkomstandigheden te weigeren en kunnen inspecties aanvragen door arbeidsautoriteiten.
• Toegang tot Informatie: Werknemers hebben het recht om geïnformeerd te worden over werkplekgevaren en veiligheidsprocedures.
• Deelname aan Preventieve Maatregelen: Werknemers kunnen deelnemen aan CIPA en suggesties doen voor het verbeteren van de werkplekveiligheid.
• Compensatie voor Werkgerelateerde Verwondingen: Werknemers hebben recht op compensatie voor ongevallen en ziekten die voortvloeien uit hun werkactiviteiten.

Handhavingsinstanties

Het Ministerie van Arbeid en Werkgelegenheid (MTE), via zijn netwerk van arbeidsinspecteurs, is de primaire instantie die verantwoordelijk is voor de handhaving van gezondheids- en veiligheidsvoorschriften in Brazilië. Deze inspecteurs voeren werkplekinspecties uit, controleren de naleving van de NR's en geven boetes voor overtredingen.

Naast het MTE speelt ook het Geïntegreerd Gezondheidssysteem (SUS) een rol in arbeidsgezondheid. SUS is verantwoordelijk voor het verlenen van gezondheidsdiensten aan werknemers, inclusief preventieve zorg en behandeling van beroepsziekten.