In Spanje is de Wet op de Preventie van Arbeidsrisico's (Ley de Prevención de Riesgos Laborales - Wet 31/1995) de belangrijkste wetgeving die gezondheid en veiligheid regelt. Het legt de fundamentele principes, rechten en verplichtingen vast voor werkgevers en werknemers om veilige arbeidsomstandigheden te waarborgen. Verdere technische vereisten en richtlijnen worden verstrekt door Koninklijke Besluiten en Technische Reglementen.

Fundamentele Principes

De wet is gebaseerd op verschillende sleutelprincipes. Deze omvatten risicopreventie, waarbij werkgevers maatregelen moeten nemen om beroepsrisico's bij de bron te elimineren of te verminderen. Risicobeoordeling is een ander principe, waarbij werkgevers verplicht zijn om potentiële risico's op de werkplek te identificeren en te beoordelen en passende beheersmaatregelen te implementeren. De wet verplicht ook dat werknemers geïnformeerd worden over werkplekrisico's en relevante veiligheidstraining ontvangen. Werknemers of hun vertegenwoordigers hebben ook het recht om geraadpleegd te worden en deel te nemen aan besluitvormingsprocessen over gezondheid en veiligheid. Ten slotte moeten werkgevers passende gezondheidsbewaking bieden voor werknemers die aan specifieke gevaren worden blootgesteld.

Verplichtingen van de Werkgever

Werkgevers zijn verplicht om een Plan voor de Preventie van Arbeidsrisico's te ontwikkelen en uit te voeren, waarin de risicopreventiestrategie van het bedrijf wordt uiteengezet. Ze moeten ook de nodige preventieve maatregelen nemen, waaronder adequate machines en persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM), en ervoor zorgen dat veiligheidsmaatregelen correct worden gebruikt. Werkgevers zijn ook verplicht om werknemers te informeren en op te leiden over de risico's op de werkplek en de juiste preventie- en beschermingsmaatregelen. Ze moeten ook preventieve diensten organiseren, hetzij intern of uitbesteed aan gespecialiseerde gezondheids- en veiligheidsbedrijven. Ten slotte moeten werkgevers een administratie bijhouden van werkgerelateerde ongevallen en beroepsziekten.

Rechten en Verplichtingen van Werknemers

Werknemers hebben het recht om te werken in een veilige en gezonde werkomgeving en om passende informatie en training over veiligheid en gezondheid te ontvangen. Ze hebben ook het recht om deel te nemen aan de ontwikkeling en uitvoering van preventieve maatregelen. Aan de andere kant moeten werknemers veiligheidsinstructies opvolgen en apparatuur en PBM correct gebruiken. Ze zijn ook verplicht om elk waargenomen risico of gezondheidsprobleem aan de werkgever te melden.

Handhaving en Sancties

De Arbeids- en Sociale Zekerheidsinspectie (Inspección de Trabajo y Seguridad Social) is verantwoordelijk voor de handhaving van de gezondheids- en veiligheidsvoorschriften in Spanje. Werkgevers die deze wetten overtreden, kunnen een reeks sancties krijgen, waaronder boetes, tijdelijke of permanente sluiting van de werkplek, en in gevallen van ernstige nalatigheid die leidt tot verwondingen of sterfgevallen van werknemers, strafrechtelijke vervolging.

Arbeidsgezondheid en -veiligheid (OHS) in Spanje is een uitgebreid systeem dat zich richt op de preventie van risico's op de werkplek. Werkgevers zijn verplicht om risicobeoordelingen uit te voeren om gevaren op de werkplek te identificeren en te verminderen, wat de basis vormt van hun Plan voor Risicopreventie op de Werkplek. Het systeem legt de nadruk op de implementatie van technische maatregelen, administratieve maatregelen en het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) in een hiërarchische volgorde om risico's te elimineren of te verminderen. Daarnaast moeten werkgevers noodplannen ontwikkelen en implementeren, inclusief evacuatieprocedures en eerstehulpvoorzieningen.

Werkplekomgeving

Spanje heeft gedetailleerde technische voorschriften die specifieke OHS-gebieden behandelen. Zo wordt de werkplekomgeving gereguleerd met minimale ruimtevereisten, ventilatie, verlichting en temperatuurregeling. Er zijn ook blootstellingslimieten en controlemaatregelen om werknemers te beschermen tegen overmatig lawaai en trillingen. Bovendien behandelen de voorschriften het werken in extreme hitte en kou, bekend als thermische stress.

Gevaarlijke Stoffen

De omgang met gevaarlijke stoffen is strikt gereguleerd. Er zijn regels voor de classificatie, etikettering, hantering, opslag en verwijdering van gevaarlijke chemicaliën. Er bestaan ook normen om werknemers te beschermen tegen blootstelling aan schadelijke biologische agentia en straling.

Specifieke Industrieën

Verschillende industrieën hebben specifieke OHS-normen. Bijvoorbeeld, de bouwsector heeft uitgebreide veiligheidsvoorschriften die valgevaar, steigers, graafveiligheid en meer behandelen. De productiesector heeft voorschriften waaronder machinebescherming, lockout/tagout procedures, brandveiligheid en omgang met gevaarlijke materialen. De gezondheidszorgsector heeft specifieke normen die patiëntenzorg, infectiecontrole en de omgang met gevaarlijke geneesmiddelen behandelen.

Gezondheid en Welzijn van Werknemers

Het Spaanse OHS-systeem richt zich ook op de gezondheid en het welzijn van werknemers. Werkgevers moeten gezondheidsbewaking bieden voor werknemers die aan specifieke risico's zijn blootgesteld, zoals lawaai, chemicaliën en biologische agentia. Ergonomische voorschriften behandelen werkhouding, handmatige handling en repetitieve bewegingen om musculoskeletale letsels te minimaliseren. Daarnaast moeten werkgevers werkplekfactoren beoordelen en aanpakken die kunnen bijdragen aan stress, burn-out en andere mentale gezondheidsproblemen.

Deelname en Raadpleging van Werknemers

De deelname van werknemers aan OHS is een hoeksteen van het Spaanse systeem. Werkgevers zijn verplicht om veiligheidscomités met werknemersvertegenwoordiging op te richten in bedrijven met meer dan een bepaald aantal werknemers. Werknemers hebben ook het recht om veiligheids- en gezondheidsvertegenwoordigers te kiezen die namens hen kunnen pleiten.

Werkplekinspecties zijn een cruciaal instrument om naleving van de normen voor arbeidsomstandigheden (OHS) te waarborgen. Ze dienen verschillende doelen, waaronder het verifiëren van naleving, het identificeren van gevaren, het onderzoeken van klachten en het vergroten van het bewustzijn van OHS-verantwoordelijkheden onder werkgevers en werknemers.

Inspectieprocedures

Werkplekinspecties kunnen op verschillende manieren worden geïnitieerd, zoals routinematige controles, in reactie op klachten of als onderdeel van specifieke campagnes die gericht zijn op sectoren met een hoog risico of OHS-kwesties. Inspecteurs arriveren meestal onaangekondigd op de werkplek, identificeren zichzelf en vragen toegang tot relevante documenten en gebieden. De inspectie kan interviews met de werkgever, werknemers en veiligheidsvertegenwoordigers omvatten, observaties van werkprocessen en faciliteiten, en onderzoek van documentatie.

Inspectiecriteria

Inspecteurs evalueren een breed scala aan factoren tijdens een inspectie. Deze omvatten het risicopreventieplan, beheersmaatregelen, werkplekcondities, training en informatie, noodvoorbereiding en werknemersparticipatie.

Inspectiefrequentie

De frequentie van werkplekinspecties hangt af van verschillende factoren, waaronder de grootte van het bedrijf en het risiconiveau, de geschiedenis van ongevallen of incidenten en gerichte campagnes. Industrieën met hogere inherente risico's of grotere personeelsbestanden worden vaker geïnspecteerd. Bedrijven met een slecht veiligheidsrecord kunnen onderworpen worden aan intensievere inspecties.

Opvolgacties

Na de inspectie zal de inspecteur een rapport uitbrengen waarin de bevindingen worden uiteengezet. Mogelijke uitkomsten zijn onder andere een schone gezondheidsverklaring, de eis om niet-naleving aan te pakken, sancties en in ernstige gevallen kunnen strafrechtelijke procedures tegen werkgevers worden gestart.

Werkplekongelukken zijn ernstige incidenten die onmiddellijke aandacht en rapportage vereisen. Werkgevers zijn verplicht om de Arbeids- en Sociale Zekerheidsinspectie op de hoogte te stellen van ernstige of dodelijke ongevallen. Voor minder ernstige ongevallen moet binnen vijf werkdagen een formeel rapport worden ingediend.

Onderzoek naar Ongevallen

Werkgevers zijn wettelijk verplicht om de oorzaken van werkplekongelukken te onderzoeken en corrigerende maatregelen te nemen om herhaling te voorkomen. Dit onderzoek moet plaatsvinden met betrokkenheid van werknemersvertegenwoordigers of de veiligheidscommissie. In gevallen van ernstige ongevallen of discrepanties bij het vaststellen van de oorzaak, kan de Arbeids- en Sociale Zekerheidsinspectie haar eigen diepgaand onderzoek uitvoeren.

Vergoeding voor Werkplekongelukken

Gewonde werknemers krijgen verschillende soorten compensatie van het Spaanse sociale zekerheidsstelsel voor werkplekongelukken en beroepsziekten.

Uitkeringen bij Tijdelijke Arbeidsongeschiktheid

Werknemers die niet kunnen werken vanwege een werkgerelateerd letsel of ziekte ontvangen uitkeringen bij tijdelijke arbeidsongeschiktheid. Dit komt overeen met een percentage van de bijdragende basis van de werknemer, meestal 75% vanaf de 4e dag na het ongeval.

Uitkeringen bij Permanente Arbeidsongeschiktheid

Er zijn verschillende soorten uitkeringen bij permanente arbeidsongeschiktheid:

• Gedeeltelijke Permanente Arbeidsongeschiktheid: Een eenmalige betaling kan worden verstrekt als het letsel de werknemer met een gedeeltelijke vermindering van zijn arbeidscapaciteit achterlaat.
• Totale Permanente Arbeidsongeschiktheid: Een maandelijkse uitkering wordt toegekend voor letsels die de werknemer niet in staat stellen zijn werk uit te voeren.
• Absolute Permanente Arbeidsongeschiktheid: Dit is voor de meest ernstige handicaps die de werknemer beletten om enig beroep uit te oefenen. Dit geeft recht op een hogere uitkering.
• Overlijdensuitkeringen: In het geval van een dodelijk werkplekongeluk hebben de overlevende nabestaanden recht op pensioenen en mogelijke eenmalige compensaties.

Aansprakelijkheid van de Werkgever

Als de werkgever grove nalatigheid heeft vertoond, kunnen de compensatiebedragen worden verhoogd. Werknemers of hun families kunnen aanvullende compensatie eisen via de burgerlijke rechtbanken als nalatigheid van de werkgever kan worden aangetoond.

Procedure voor het Eisen van Compensatie

De procedure voor het eisen van compensatie omvat het zoeken van onmiddellijke medische aandacht en het laten documenteren van de werkgerelateerde aard van het letsel/ziekte in medische dossiers. De werkgever moet onmiddellijk op de hoogte worden gesteld van het ongeval of de gediagnosticeerde beroepsziekte. Het relevante sociale zekerheidsorgaan zal bepalen op welk type en welke omvang van uitkeringen u recht hebt. Als u het niet eens bent met de beslissing, kunt u binnen de vastgestelde termijnen beroep aantekenen.