In Rusland worden arbeidsconflicten tussen werknemers en werkgevers opgelost via een tweeledig systeem dat arbeidsrechtbanken en arbitragecommissies omvat. Elk van deze heeft verschillende structuren, functies en jurisdicties.

Arbeidsrechtbanken

Arbeidsrechtbanken in Rusland zijn gevestigd binnen het algemene rechtssysteem. Ze zijn gestructureerd in drie niveaus: districtsrechtbanken (eerste instantie), regionale rechtbanken (hoger beroep) en het Hooggerechtshof van de Russische Federatie (cassatie). Deze rechtbanken behandelen individuele arbeidsconflicten tussen werknemers en werkgevers, handhaven geschonden arbeidsrechten en voeren arbeidswetgeving uit.

De jurisdictie van arbeidsrechtbanken is breed en omvat verschillende arbeidsgerelateerde kwesties, waaronder onrechtmatige beëindiging van arbeidsovereenkomsten, loon- en uitkeringsgeschillen, niet-naleving van voorschriften inzake arbeidsomstandigheden en veiligheid, discriminatie op de werkplek en geschillen over collectieve arbeidsovereenkomsten.

Het proces van arbeidsrechtbanken wordt gestart door het indienen van een vordering bij de districtsrechtbank met territoriale jurisdictie over de locatie van de werkgever. Het volgt de algemene civiele rechtsprocedure met aanpassingen voor arbeidsconflicten en kan pogingen tot verzoening omvatten vóór de rechtszitting.

Typische zaken die door arbeidsrechtbanken worden behandeld, zijn onder meer onrechtmatige ontslagzaken, loonachterstanden en betalingsgeschillen, betwistingen van disciplinaire maatregelen, schadeclaims voor werkgerelateerde verwondingen en geschillen over vakantietijd en andere voordelen.

Arbitragecommissies

Arbitragecommissies worden binnen een bepaalde organisatie of onderneming opgericht door een collectieve overeenkomst. Ze bestaan uit een gelijk aantal vertegenwoordigers van de werkgever en het werknemerscollectief. Deze commissies bieden een alternatief, buitengerechtelijk mechanisme voor het oplossen van arbeidsconflicten binnen de organisatie, met als doel een snellere en meer vriendschappelijke oplossing in vergelijking met gerechtelijke procedures.

De jurisdictie van arbitragecommissies is beperkt tot geschillen die expliciet zijn aangewezen in de collectieve overeenkomst die de commissie heeft ingesteld. Ze behandelen doorgaans kleine meningsverschillen of klachten.

Het proces van arbitragecommissies is informeel en flexibel, bepaald door de collectieve overeenkomst. Het kan bemiddeling of facilitering door een neutrale derde partij omvatten.

Typische zaken die door arbitragecommissies worden behandeld, zijn onder meer kleine disciplinaire maatregelen, geschillen over werkroosters of pauzes, bonusbetalingen en andere interne stimuleringsprogramma's, en beschuldigingen van intimidatie op de werkplek (afhankelijk van de collectieve overeenkomst).

Nalevingsaudits en inspecties zijn essentiële instrumenten die door de Russische overheid worden gebruikt om ervoor te zorgen dat bedrijven en organisaties voldoen aan verschillende voorschriften en normen. Deze procedures bevestigen de naleving van wetten die belastingen, gegevensprivacy, productveiligheid en meer bestrijken.

Het Uitvoeren van Nalevingsaudits en Inspecties

Een verscheidenheid aan federale en regionale autoriteiten voert nalevingsaudits en inspecties uit in Rusland, afhankelijk van het specifieke aandachtsgebied. Enkele prominente voorbeelden zijn:

• Federale Belastingdienst (FTS): Deze instantie is verantwoordelijk voor belastingaudits en zorgt ervoor dat bedrijven belastingen nauwkeurig berekenen, rapporteren en betalen.
• Ministerie van Industrie en Handel (MoIT): Het MoIT voert inspecties uit met betrekking tot Good Manufacturing Practice (GMP) voor farmaceutische bedrijven.
• Roskomnadzor (De Federale Dienst voor Toezicht op het Gebied van Telecommunicatie, Informatietechnologieën en Massacommunicatie): Deze autoriteit houdt toezicht op inspecties met betrekking tot de naleving van de verwerking van persoonsgegevens.

Frequentie van Audits en Inspecties

De frequentie van nalevingsaudits en inspecties in Rusland kan variëren afhankelijk van de industrie, de specifieke voorschriften die worden geëvalueerd en het risicoprofiel van het bedrijf. Sommige inspecties, zoals belastingaudits, kunnen een vooraf bepaald schema volgen, terwijl andere, zoals die naar aanleiding van klachten, onaangekondigd kunnen zijn.

• Geplande Audits: Bepaalde sectoren kunnen vooraf gedefinieerde auditschema's hebben. Bijvoorbeeld, het MoIT houdt zich aan een gepland inspectieprogramma voor GMP-naleving.
• Onaangekondigde Inspecties: Onaangekondigde audits kunnen worden veroorzaakt door verschillende factoren, waaronder openbare klachten, mediaberichten of inconsistenties die tijdens routinematige monitoring zijn geïdentificeerd.

Gevolgen van Niet-Naleving

Het niet naleven van voorschriften die tijdens een audit of inspectie worden geïdentificeerd, kan leiden tot een reeks gevolgen, waaronder:

• Administratieve Boetes: Financiële straffen zijn een veelvoorkomend gevolg van niet-naleving. De ernst van de boetes kan variëren afhankelijk van de aard en ernst van de overtreding.
• Opschorting van Activiteiten: In sommige gevallen kunnen autoriteiten de activiteiten van een bedrijf opschorten totdat zij de geïdentificeerde overtredingen hebben verholpen.
• Intrekking van Licentie: Voor herhaalde of ernstige overtredingen kunnen autoriteiten de licentie van een bedrijf om te opereren intrekken.

Het Belang van Naleving

Nalevingsaudits en inspecties spelen een cruciale rol bij het beschermen van publieke belangen en het bevorderen van een eerlijke zakelijke omgeving in Rusland. Ze zorgen voor:

• Consumentenbescherming: Regelmatige inspecties, met name die met betrekking tot productveiligheid en gegevensprivacy, helpen consumenten te beschermen tegen schade.
• Eerlijke Concurrentie: Een gelijk speelveld wordt gehandhaafd door ervoor te zorgen dat alle bedrijven zich aan dezelfde voorschriften houden.
• Transparantie en Verantwoordingsplicht: Nalevingsprocedures bevorderen transparantie en houden bedrijven verantwoordelijk voor hun acties.

In Rusland, hoewel er geen uitgebreide klokkenluidersbeschermingswet is, zijn er verschillende wettelijke bepalingen en praktische overwegingen die enige mate van bescherming bieden aan klokkenluiders.

Wettelijke Bepalingen voor het Melden van Overtredingen

De Federale Wet nr. 273-FZ (2008) inzake de Bestrijding van Corruptie (Anti-Corruptiewet) biedt beperkte bescherming aan ambtenaren en staatsfunctionarissen die corruptie melden. Deel 4 van Artikel 9 van deze wet verplicht tot beschermingsmaatregelen zoals fysieke beveiliging, verhuizing of nieuwe identiteiten, vergelijkbaar met getuigenbeschermingsprogramma's.

Er zijn ook andere wetten die, hoewel niet specifiek voor klokkenluiden, gefragmenteerde beschermingen bieden. Deze omvatten de Grondwet (1993), het Wetboek van Strafrecht (1996) en het Wetboek van Strafvordering (2001).

Het is echter belangrijk op te merken dat de voorgestelde wijzigingen aan de Anti-Corruptiewet in 2017, die bredere klokkenluidersbescherming en verplichtingen voor werkgevers wilden introduceren, uiteindelijk niet succesvol waren.

Praktische Overwegingen voor Klokkenluiders

Het huidige juridische kader in Rusland biedt minimale waarborgen, vooral voor werknemers in de particuliere sector die niet-corruptieovertredingen melden. De identiteit van klokkenluiders wordt zelden afgeschermd, waardoor ze mogelijk blootgesteld worden aan vergelding.

Sommige bedrijven kunnen interne meldkanalen hebben, maar de effectiviteit hiervan kan aanzienlijk variëren.

Het is ook vermeldenswaard dat Rusland geen ondertekenaar is van het Verdrag van de Raad van Europa inzake de Bescherming van Personen die in de Context van Professionele Activiteiten Overtredingen Melden, dat normen stelt voor klokkenluidersbescherming.

De naleving van internationale arbeidsnormen door Rusland is een veelzijdig vraagstuk. Het land heeft een uitgebreide Arbeidswet (AW) die verschillende beschermingen voor werknemers biedt. Bovendien is Rusland lid van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) en heeft het verschillende van haar conventies geratificeerd.

Ratificatie van IAO-conventies

De IAO stelt internationale arbeidsnormen vast via conventies en verdragen. Rusland heeft een aanzienlijk aantal hiervan geratificeerd, waaronder die met betrekking tot:

• Fundamentele rechten: Vrijheid van vereniging en collectieve onderhandelingen (Conventies nr. 87 en nr. 98)
• Arbeidsomstandigheden: Verbod op dwangarbeid (Conventies nr. 29 en nr. 105), discriminatie (Conventie nr. 111), en bevordering van arbeidsveiligheid en gezondheid (Conventie nr. 155)
• Minimum arbeidsnormen: Vaststelling van een minimumloon (Conventie nr. 131) en regulering van arbeidstijden (Conventie nr. 1).

Invloed op nationale arbeidswetten

De invloed van internationale arbeidsnormen is duidelijk zichtbaar in de Russische Arbeidswet. De AW garandeert werknemers een reeks rechten, waaronder:

• Minimumloon: Het minimumloon wordt bepaald door federale wetgeving en regionale autoriteiten
• Arbeidstijden: Standaard arbeidstijden zijn beperkt tot 40 uur per week, met beperkingen op overwerk
• Betaald verlof: Werknemers hebben recht op 28 dagen betaald jaarlijks verlof, naast ziekteverlof en andere soorten verlof
• Veilige arbeidsomstandigheden: Werkgevers zijn verplicht een veilige werkomgeving te bieden

Deze bepalingen zijn in lijn met de kernprincipes van de IAO. Er zijn echter zorgen over de discrepanties tussen deze wettelijke garanties en hun handhaving.