In Noord-Macedonië beschrijft de Arbeidswet de toegestane redenen voor ontslag door een werkgever. Deze omvatten economische, technologische of structurele redenen zoals overtolligheid als gevolg van omstandigheden buiten de controle van de werkgever. Andere redenen zijn onder meer ongeschiktheid van de werknemer, contractbreuk of schending van werkverplichtingen, en andere juridische gronden zoals de beëindiging van de activiteiten van de werkgever.

Ontslagvergoeding

In bepaalde ontslagsituaties schrijft de Noord-Macedonische wet een ontslagvergoeding voor. Dit geldt bij ontslag om economische, technologische of structurele redenen, waarbij de hoogte van de ontslagvergoeding afhangt van de lengte van dienst van de werknemer en wordt berekend op basis van het gemiddelde salaris van de werknemer. De wet schrijft ook een ontslagvergoeding voor in specifieke omstandigheden, zoals het ontslag van een zwangere werknemer of een werknemer met zwangerschapsverlof.

Opzegtermijnen

De wet in Noord-Macedonië bepaalt minimale opzegtermijnen voor ontslag. Voor ontslag door de werkgever is een opzegtermijn van minimaal één maand vereist. Twee maanden opzegtermijn zijn nodig bij het ontslag van meer dan 150 werknemers of 5% van het totale personeelsbestand. Werknemers moeten daarentegen een opzegtermijn van één maand in acht nemen. Opzegtermijnen kunnen worden verlengd door middel van contracten of collectieve arbeidsovereenkomsten, maar mogen niet korter zijn dan de wettelijke minimumtermijnen.

Procedurele Vereisten

Specifieke procedures voor ontslag zijn voorgeschreven door de Noord-Macedonische wet. Ontslag moet schriftelijk worden meegedeeld, met vermelding van de reden en het verstrekken van bewijs om het ontslag te rechtvaardigen. Werknemers hebben ook het recht om het ontslag aan te vechten via juridische kanalen als zij het onrechtvaardig of ongegrond achten.

Noord-Macedonië heeft uitgebreide wetgeving om discriminatie in verschillende aspecten van het leven te bestrijden. De primaire wet is de Wet op Preventie van en Bescherming tegen Discriminatie, die in 2020 werd aangenomen.

Beschermde Kenmerken

De wet verbiedt expliciet discriminatie op een breed scala van gronden, waaronder maar niet beperkt tot ras, huidskleur, nationale of etnische afkomst, geslacht, gender, seksuele geaardheid, genderidentiteit, taal, nationaliteit, sociale afkomst, opleiding, religie of geloofsovertuiging, politieke overtuiging of geloof, handicap, leeftijd, gezins- of burgerlijke staat, eigendomsstatus, gezondheidsstatus, persoonlijke eigenschap en sociale status.

Verhaalsmechanismen

Individuen die discriminatie ervaren, hebben verschillende kanalen waarlangs ze verhaal kunnen halen:

• Commissie voor Bescherming tegen Discriminatie: Dit is een onafhankelijk orgaan dat door de wet is opgericht. Het onderzoekt discriminatieklachten, geeft beslissingen en kan sancties opleggen aan overtreders.
• Civiele Rechtbanken: Slachtoffers van discriminatie kunnen rechtszaken aanspannen bij civiele rechtbanken om schadevergoeding of andere rechtsmiddelen te eisen.
• Ombudsman: De Ombudsman van Noord-Macedonië kan ook klachten over discriminatie ontvangen en onderzoeken.

Verantwoordelijkheden van Werkgevers

Werkgevers in Noord-Macedonië hebben een proactieve plicht om discriminatie op de werkplek te voorkomen. Dit omvat:

• Non-Discriminatiebeleid: Werkgevers zijn verplicht om duidelijke beleidslijnen te ontwikkelen en te implementeren die discriminatie en intimidatie op basis van beschermde kenmerken verbieden.
• Training: Werkgevers worden geacht regelmatig training te geven aan werknemers over antidiscriminatiewetten, -beleid en hoe een inclusieve werkplek te creëren.
• Klachtprocedures: Werkgevers moeten toegankelijke mechanismen opzetten voor werknemers om discriminatie- of intimidatie-incidenten te melden, met duidelijke onderzoeks- en oplossingsprocessen.
• Redelijke Aanpassingen: Werkgevers zijn ook verplicht redelijke aanpassingen te bieden voor werknemers met een handicap of andere behoeften gerelateerd aan beschermde kenmerken.

De Wet op Arbeidsverhoudingen van de Republiek Noord-Macedonië stelt het kader vast voor arbeidsomstandigheden in het land.

Werkuren

De maximale werkweek is 40 uur, met een maximum van 8 uur per dag. Werkgevers kunnen overwerk eisen, maar dit is beperkt tot 8 uur per week en 190 uur per jaar. Overwerk wordt betaald tegen minimaal 150% van het reguliere uurtarief. Werk tussen 22.00 uur en 05.00 uur wordt beschouwd als nachtwerk en gaat vaak gepaard met extra vergoeding.

Rustperiodes

Werknemers hebben recht op een rustpauze van minimaal 30 minuten na 6 aaneengesloten uren werken. Ze hebben ook recht op een wekelijkse rustperiode van minimaal 24 opeenvolgende uren. Werknemers hebben recht op minimaal 20 werkdagen jaarlijkse vakantie, oplopend tot 26 dagen op basis van dienstjaren.

Ergonomische Vereisten

Hoewel er in Noord-Macedonië geen uitgebreide, specifieke ergonomische wetten zijn, bevat de Wet op Arbeidsveiligheid en Gezondheid de volgende algemene bepalingen:

Werkgevers moeten een werkplek bieden die de risico's voor de gezondheid en veiligheid van werknemers minimaliseert. Dit omvat het overwegen van mogelijke ergonomische gevaren. Werkgevers moeten risicobeoordelingen uitvoeren om potentiële gevaren op de werkplek te identificeren en aan te pakken, inclusief ergonomische risico's zoals repetitieve belasting of ongemakkelijke houdingen. Werkgevers moeten training geven over veilige werkmethoden, waaronder ergonomische principes om blessures te voorkomen.

In Noord-Macedonië wordt het welzijn van werknemers vooropgesteld door een robuust gezondheids- en veiligheidskader. Dit kader schetst de verplichtingen van werkgevers, de rechten van werknemers en handhavingsmechanismen.

Verplichtingen van Werkgevers

De Wet op Arbeidsveiligheid en Gezondheid (OSH-wet) (Officiële Staatscourant van de Republiek Noord-Macedonië nr. 92/07) stelt de kernverantwoordelijkheden van werkgevers vast:

• Risicobeoordeling en Preventie: Werkgevers moeten proactief werkplekgevaren identificeren en beperken door middel van risicobeoordelingen. Dit omvat mogelijke chemische, fysieke, biologische en ergonomische risico's.
• Veilige Werkomgeving: Werkgevers zijn verplicht een veilige werkomgeving te bieden met geschikte apparatuur en persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) om gezondheids- en veiligheidsrisico's te minimaliseren.
• Informatie en Training: Het verstrekken van duidelijke informatie en training aan werknemers over werkplekveiligheidsprocedures, het identificeren van gevaren en het correct gebruik van PBM is verplicht.
• Gezondheidsmonitoring: In bepaalde risicovolle beroepen kunnen werkgevers verplicht zijn gezondheidscontroles voor werknemers te faciliteren.

Rechten van Werknemers

Werknemers in Noord-Macedonië hebben belangrijke rechten met betrekking tot werkplekgezondheid en -veiligheid:

• Recht op een Veilige Werkplek: Werknemers hebben het wettelijke recht om te werken in een omgeving zonder voorzienbare risico's voor hun gezondheid en veiligheid.
• Recht op Informatie en Training: Werknemers hebben recht op uitgebreide informatie en training over veiligheidsprocedures en mogelijke gevaren op hun werkplek.
• Recht om Onveilig Werk te Weigeren: Werknemers hebben het recht om werk dat als onveilig en ongezond wordt beschouwd te weigeren, zonder hun baanzekerheid in gevaar te brengen.
• Recht om Overtredingen te Melden: Werknemers kunnen vermoedelijke schendingen van gezondheids- en veiligheidsvoorschriften melden aan de relevante autoriteiten zonder angst voor represailles.

Handhavingsinstanties

De primaire entiteit die verantwoordelijk is voor de handhaving van OSH-regelgeving is de Staatsarbeidsinspectie onder het Ministerie van Arbeid en Sociaal Beleid. Zij voeren werkplekinspecties uit, onderzoeken klachten en hebben de bevoegdheid om boetes op te leggen bij niet-naleving.

Deze gids biedt een algemeen overzicht. Het is raadzaam om de officiële OSH-wet te raadplegen en professioneel advies in te winnen voor sectorspecifieke regelgeving.