Telewerken, ook bekend als thuiswerken, wordt steeds populairder in Litouwen. Deze gids verkent het juridische kader, technologische overwegingen en verplichtingen van werkgevers met betrekking tot telewerken in het land.

Juridisch Kader voor Telewerken

De Arbeidswet van Litouwen vormt de juridische basis voor telewerken. Hier zijn enkele belangrijke punten:

• Recht van Werknemers om Telewerken aan te Vragen: Werknemers hebben het recht om telewerken aan te vragen voor ten minste 20% van hun werktijd. Werkgevers kunnen dit verzoek alleen weigeren als ze kunnen aantonen dat telewerken "buitensporige kosten" zou veroorzaken vanwege productiebehoeften of werkorganisatie.
• Beschermde Categorieën: Specifieke groepen werknemers hebben sterkere rechten op telewerken. Dit omvat zwangere vrouwen, ouders met jonge kinderen (jonger dan 3 jaar), alleenstaande ouders met kinderen jonger dan 14 jaar (of 18 jaar met een handicap), en werknemers die op doktersadvies telewerken.
• Discretie van Werkgevers: Werkgevers kunnen telewerkregelingen voorstellen, en de weigering van een werknemer kan geen reden zijn voor ontslag of verandering van arbeidsvoorwaarden.

Technologische Infrastructuur Vereisten

Hoewel de Arbeidswet geen specifieke technologieën voorschrijft, hebben werkgevers de verantwoordelijkheid om een veilige en productieve telewerkomgeving te waarborgen. Dit kan onder andere inhouden:

• Apparatuur en Software: Werkgevers kunnen apparatuur zoals laptops, ergonomisch meubilair en benodigde softwarelicenties verstrekken of vergoeden om ervoor te zorgen dat werknemers de benodigde tools hebben.
• Communicatietools: Betrouwbare communicatietools zoals videoconferentieplatforms en instant messaging-diensten zijn cruciaal voor samenwerking en het onderhouden van teamverbindingen.

Verantwoordelijkheden van Werkgevers

Werkgevers in Litouwen hebben specifieke verantwoordelijkheden ten opzichte van telewerkers:

• Gezondheid en Veiligheid: Hoewel ze thuis werken, zijn de Litouwse voorschriften voor werkplekveiligheid nog steeds van toepassing. Werkgevers moeten richtlijnen geven voor het opzetten van een ergonomische werkplek thuis om blessures te voorkomen.
• Werkuren en Pauzes: Standaard werkuren en pauzetijden zijn nog steeds van toepassing op telewerkers. Werkgevers moeten duidelijke communicatiekanalen en verwachtingen met betrekking tot werkschema's en beschikbaarheid vaststellen.
• Training en Ondersteuning: Werkgevers moeten voldoende training bieden voor telewerkpraktijken, inclusief effectieve communicatie, tijdbeheer en bewustzijn van cyberbeveiliging.

Lithuania's Labour Code werd in augustus 2022 gewijzigd om een juridisch kader te bieden voor verschillende flexibele werkregelingen. Deze omvatten deeltijdwerk, flexibele werktijden, baan delen en telewerken.

Deeltijdwerk

Deeltijdwerk stelt werknemers in staat om een korter rooster te werken in vergelijking met een standaard voltijdse functie. De specifieke duur wordt onderhandeld tussen de werkgever en werknemer binnen het wettelijke kader. Deeltijdwerknemers hebben recht op naar rato berekende voordelen en sociale zekerheidsbijdragen op basis van hun werkuren. Ze hebben dezelfde rechten op training en ontwikkelingsmogelijkheden als voltijdwerknemers. Werkgevers zijn niet verplicht om deeltijdposities aan te bieden, maar moeten een formeel verzoek van een werknemer in overweging nemen. Er is geen minimum- of maximumduur wettelijk vastgelegd voor deeltijdwerk.

Flexibele Werktijden

Flexibele werktijden bieden werknemers enige flexibiliteit bij het plannen van hun werkuren binnen een kernwerktijd die door de werkgever is gedefinieerd. Dit kan nuttig zijn voor het beheren van persoonlijke afspraken of klusjes gedurende de dag. Werknemers moeten zich houden aan de kernwerktijden die door de werkgever zijn vastgesteld en zijn verantwoordelijk voor het voltooien van hun werk binnen de overeengekomen tijdsperiode. Werkgevers definiëren de kernwerktijden en de flexibele tijdvensters ervoor en erna. Ze moeten een systeem opzetten voor het bijhouden van werkuren om eerlijkheid en naleving van arbeidsvoorschriften te waarborgen.

Baan Delen

Baan delen stelt twee of meer werknemers in staat om de verantwoordelijkheden van een enkele voltijdse functie te delen. Dit kan voordelig zijn voor degenen die minder uren willen werken of zich willen specialiseren in specifieke aspecten van de rol. Werknemers die een baan delen, hebben een schriftelijke overeenkomst waarin hun verantwoordelijkheden, werkuren en vergoeding worden beschreven. Ze zijn verantwoordelijk voor het coördineren van hun werkroosters en ervoor zorgen dat taken effectief worden voltooid. Werkgevers hebben het recht om verzoeken voor baan delen goed te keuren of af te wijzen op basis van de specifieke rol en werklast. Ze zijn verantwoordelijk voor het opzetten van duidelijke communicatiekanalen en het schetsen van verwachtingen voor werknemers die een baan delen.

Apparatuur en Kostenvergoedingen

De Litouwse Arbeidswet verplicht werkgevers niet om apparatuur te verstrekken of kosten te vergoeden voor flexibele werkregelingen. Werkgevers kunnen er echter voor kiezen dit te doen via schriftelijke overeenkomsten met werknemers. Deze overeenkomsten moeten duidelijk het type verstrekte apparatuur, vergoedingsbeleid voor internet, telefoonkosten of ergonomisch meubilair indien van toepassing, beschrijven.

In Litouwen, een lid van de Europese Unie (EU), is de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) van toepassing op zowel werkgevers als werknemers die op afstand werken. Deze verordening legt specifieke verplichtingen op en verleent werknemers bepaalde rechten met betrekking tot gegevensbescherming.

Verplichtingen van de Werkgever

Werkgevers in Litouwen met thuiswerkers hebben verschillende belangrijke verplichtingen op het gebied van gegevensbescherming:

• Rechtsgrondslag voor Gegevensverwerking: Werkgevers moeten een wettelijke rechtvaardiging hebben voor het verzamelen en verwerken van werknemersgegevens. Veelvoorkomende rechtvaardigingen zijn het nakomen van contractuele verplichtingen, wettelijke naleving of gerechtvaardigde belangen (met passende waarborgen).
• Gegevensminimalisatie: Werkgevers mogen alleen de minimale hoeveelheid werknemersgegevens verzamelen en verwerken die nodig is voor hun legitieme doeleinden.
• Transparantie en Informatie: Werkgevers moeten werknemers duidelijke en toegankelijke informatie verstrekken over hun gegevensverwerkingspraktijken, inclusief de verzamelde gegevens, het doel van de verwerking, de opslagduur en hun rechten onder de AVG.
• Beveiligingsmaatregelen: Werkgevers zijn verantwoordelijk voor het implementeren van passende technische en organisatorische maatregelen om werknemersgegevens te beschermen tegen ongeautoriseerde toegang, openbaarmaking, wijziging of vernietiging.
• Melding van Gegevensinbreuken: In het geval van een gegevensinbreuk die een risico vormt voor de rechten en vrijheden van werknemers, moeten werkgevers de Litouwse Staatsinspectie voor Gegevensbescherming (Valstybinė duomenų apsaugos inspekcija) binnen 72 uur op de hoogte stellen.

Rechten van Werknemers

Onder de AVG hebben thuiswerkende werknemers in Litouwen verschillende rechten op het gebied van gegevensbescherming:

• Recht op Toegang: Werknemers hebben het recht om toegang te krijgen tot hun persoonlijke gegevens die door de werkgever worden bewaard en een kopie te verkrijgen in een gemakkelijk begrijpelijk formaat.
• Recht op Rectificatie: Werknemers hebben het recht om de rectificatie van onjuiste of onvolledige persoonlijke gegevens te verzoeken.
• Recht op Verwijdering (Recht om Vergeten te Worden): In bepaalde omstandigheden hebben werknemers het recht om de verwijdering van hun persoonlijke gegevens te verzoeken.
• Recht op Beperking van Verwerking: Werknemers hebben het recht om de verwerking van hun persoonlijke gegevens in specifieke situaties te beperken.
• Recht op Gegevensoverdraagbaarheid: Werknemers hebben het recht om hun persoonlijke gegevens in een gestructureerd, algemeen gebruikt en machineleesbaar formaat te ontvangen en deze over te dragen aan een andere verwerkingsverantwoordelijke.

Beste Praktijken voor Gegevensbeveiliging

Werkgevers en thuiswerkende werknemers in Litouwen kunnen samenwerken om de veiligheid van zowel persoonlijke als bedrijfsgegevens te waarborgen:

• Sterke Wachtwoorden en Versleuteling: Werkgevers moeten sterke wachtwoordbeleid handhaven en gegevensversleuteling implementeren voor gevoelige informatie.
• Veilige Communicatiekanalen: Bedrijven moeten veilige communicatiekanalen gebruiken voor werkgerelateerde uitwisselingen en persoonlijke e-mailaccounts vermijden voor vertrouwelijke gegevens.
• Toegangscontrole op Afstand: Implementeer Multi-Factor Authenticatie (MFA) en beperk de externe toegang tot bedrijfssystemen op basis van het principe van minste privilege.
• Training van Werknemers: Bied regelmatig training aan werknemers over de beste praktijken voor gegevensbeveiliging, inclusief bewustwording van phishing en verantwoord gegevensbeheer.
• Duidelijke Scheiding van Zakelijk en Persoonlijk Gebruik: Stel duidelijke beleidsregels op over het acceptabele gebruik van bedrijfsapparatuur en -software voor persoonlijke doeleinden.