In IJsland wordt veel nadruk gelegd op veiligheid en gezondheid op de werkplek. Het kader voor IJslandse veiligheids- en gezondheidsvoorschriften is voornamelijk gebaseerd op richtlijnen van de Europese Unie die zijn omgezet in IJslandse wetgeving.

Belangrijke Wetgeving

De hoeksteen van de IJslandse wetgeving inzake veiligheid en gezondheid is de Wet op Arbeidsomstandigheden, Gezondheid en Veiligheid op de Werkplek, nr. 46/1980. Deze wet beschrijft de algemene plichten van werkgevers, werknemers en overheidsinstanties die betrokken zijn bij het waarborgen van een veilige werkomgeving.

Verantwoordelijkheden van Werkgevers

Werkgevers in IJsland hebben uitgebreide verantwoordelijkheden volgens de wet, waaronder:

• Risicobeoordeling en Preventie: Werkgevers moeten systematisch gevaren op de werkplek identificeren, beoordelen en maatregelen nemen om deze te beheersen (Wet nr. 46/1980, Art. 5).
• Informatie en Training: Werkgevers moeten werknemers voorzien van adequate informatie en training over gevaren op de werkplek en preventieve maatregelen (Wet nr. 46/1980, Art. 9).
• Veiligheidscomités: In werkplekken met 50 of meer werknemers moeten werkgevers veiligheidscomités oprichten met deelname van werknemersvertegenwoordigers (Wet nr. 46/1980, Art. 12).
• Veiligheidsvertegenwoordigers: In werkplekken met tien of meer werknemers hebben werknemers het recht om veiligheidsvertegenwoordigers te kiezen die bevoegd zijn om toezicht te houden op de veiligheids- en gezondheidsomstandigheden en zorgen te uiten bij werkgevers (Wet nr. 46/1980, Art. 15).
• Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM): Werkgevers moeten noodzakelijke PBM's kosteloos aan werknemers verstrekken (Wet nr. 46/1980, Art. 10).

Rechten en Verantwoordelijkheden van Werknemers

• Recht om Gevaarlijk Werk te Weigeren: Werknemers hebben het recht om werk te weigeren waarvan zij denken dat het een onmiddellijk en ernstig gevaar oplevert (Wet nr. 46/1980, Art. 24).
• Recht om Deel te Nemen: Werknemers hebben het recht om deel te nemen aan veiligheids- en gezondheidskwesties via veiligheidsvertegenwoordigers en veiligheidscomités.
• Naleving van Veiligheidsmaatregelen: Werknemers moeten veiligheidsregels volgen, PBM's gebruiken en gevaren melden (Wet nr. 46/1980, Art. 20).

Specifieke Regelingen

Naast de centrale veiligheids- en gezondheidswet zijn er talrijke regelingen die specifieke gevaren en industrieën bestrijken, zoals:

• Regeling inzake het Gebruik van Werkuitrusting, nr. 920/2006
• Regeling inzake Chemische Stoffen en Gevaarlijke Stoffen, nr. 553/2004
• Regeling inzake Veiligheid op Bouwplaatsen, nr. 286/2006

Handhaving

De Administratie voor Arbeidsveiligheid en Gezondheid (AOSH) is de primaire regelgevende instantie die verantwoordelijk is voor de handhaving van veiligheids- en gezondheidswetten in IJsland. AOSH heeft de bevoegdheid om werkplekinspecties uit te voeren, verbeteringsberichten of verbodsbevelen uit te vaardigen en boetes en andere straffen op te leggen.

Aanvullende Opmerkingen

1. IJslandse veiligheids- en gezondheidswetten zijn van toepassing op alle soorten werkplekken, ongeacht de grootte of industrie.
2. Werkgevers die niet voldoen aan de veiligheids- en gezondheidswetten kunnen sancties krijgen en mogelijke civiele aansprakelijkheid als een werknemer gewond raakt.

Arbeidsgezondheid en -veiligheid (OHS) is een cruciaal aspect van elke werkplek. In IJsland is de Wet op Arbeidsomstandigheden, Gezondheid en Veiligheid op Werkplekken nr. 46/1980 de basiswet voor OHS. Deze wet verplicht werkgevers om een veilige en gezonde werkplek te waarborgen en beschrijft de rechten en plichten van werknemers.

Regelgevende Instantie

De Administratie voor Arbeidsveiligheid en Gezondheid (AOSH), onder het Ministerie van Welzijn, is de centrale autoriteit die verantwoordelijk is voor de handhaving van OHS-regelgeving, het bevorderen van preventieve maatregelen en het verstrekken van informatie en begeleiding.

Verantwoordelijkheden van Werkgevers

Werkgevers hebben verschillende verantwoordelijkheden onder OHS-regelgeving. Deze omvatten:

• Risicobeoordeling en Preventie: Werkgevers moeten systematisch werkplekrisico's identificeren en beoordelen, beheersmaatregelen implementeren om risico's te elimineren of te minimaliseren, en hun risicobeheerstrategieën regelmatig herzien.
• Veiligheidstraining en Informatie: Werkgevers moeten werknemers voorzien van adequate veiligheidstraining, informatie over werkplekrisico's en instructies over veilige werkprocedures.
• Persoonlijke Beschermingsmiddelen (PBM): Werkgevers zijn verplicht om passende PBM's kosteloos aan werknemers te verstrekken en het juiste gebruik ervan te waarborgen.
• Incidentrapportage en Onderzoek: Werkgevers moeten werkgerelateerde ongevallen, verwondingen en ziekten melden. Ze moeten ook incidenten onderzoeken om herhaling te voorkomen.
• Werknemersparticipatie: Werkgevers moeten de betrokkenheid van werknemers bij OHS-zaken faciliteren via veiligheidscomités of vertegenwoordigers.

Rechten en Verantwoordelijkheden van Werknemers

Werknemers hebben ook rechten en verantwoordelijkheden onder OHS-regelgeving. Deze omvatten:

• Recht op een Veilige Werkplek: Werknemers hebben het recht om te werken in een veilige en gezonde omgeving.
• Recht om Onveilig Werk te Weigeren: Werknemers kunnen werk weigeren dat zij als een onmiddellijk gevaar voor zichzelf of anderen beschouwen.
• Recht op Informatie en Training: Werknemers hebben het recht om OHS-training en informatie te ontvangen die nodig is om hun werk veilig uit te voeren.
• Verantwoordelijkheid om Veiligheidsvoorschriften te Volgen: Werknemers moeten zich houden aan OHS-regels, PBM's correct gebruiken en eventuele gevaren of onveilige omstandigheden melden.

Specifieke OHS-gebieden

Er zijn specifieke OHS-gebieden waar werkgevers aandacht aan moeten besteden:

• Chemische Veiligheid: Werkgevers moeten gevaarlijke chemicaliën veilig hanteren, inclusief juiste etikettering, opslag, gebruik en verwijdering.
• Machineveiligheid: Machines moeten goed worden afgeschermd en onderhouden. Werkgevers moeten training geven over veilig gebruik.
• Bouwveiligheid: De bouwsector heeft specifieke OHS-regelgeving vanwege het hogere risiconiveau. Werkgevers moeten valbeveiliging, steigerveiligheidsmaatregelen en meer implementeren.
• Ergonomie: Werkgevers moeten ergonomische risico's aanpakken om musculoskeletale aandoeningen te voorkomen door middel van werkplekontwerp, werkpraktijken en training.
• Psychosociale Gevaren: IJslandse OHS-regelgeving erkent het belang van het aanpakken van stress, pesten en andere psychosociale risicofactoren die de geestelijke gezondheid kunnen beïnvloeden.

Bronnen en Ondersteuning

De AOSH-website biedt uitgebreide OHS-regelgeving, richtlijnen, checklists, trainingsmaterialen en andere bronnen. Werknemers kunnen ook ondersteuning en begeleiding zoeken bij hun vakbonden of werkplekveiligheidsvertegenwoordigers.

Werkplekinspecties zijn een cruciaal onderdeel van het handhaven van veiligheidsnormen in IJsland. Het primaire orgaan dat verantwoordelijk is voor het uitvoeren van deze inspecties is de Administratie van Arbeidsveiligheid en Gezondheid (AOSH). AOSH stelt veiligheids- en gezondheidsinspecteurs aan die bevoegd zijn om werkplekken te betreden voor inspectiedoeleinden.

Verantwoordelijke Autoriteit

AOSH is de belangrijkste autoriteit die werkplekinspecties uitvoert in IJsland. Zij stellen veiligheids- en gezondheidsinspecteurs aan die de bevoegdheid hebben om werkplekken te betreden voor inspectiedoeleinden.

Inspectiecriteria

De inspecties in IJsland worden over het algemeen geleid door de volgende brede gebieden:

• Naleving van de Wet op de Arbeidsomgeving, Gezondheid en Veiligheid op Werkplekken nr. 46/1980: Inspecteurs beoordelen of werkplekken voldoen aan de fundamentele vereisten van deze wet.
• Implementatie van Risicobeoordelingen en Beheersmaatregelen: Inspecties verifiëren of werkgevers grondige risicobeoordelingen hebben uitgevoerd en passende beheersmaatregelen hebben geïmplementeerd om geïdentificeerde gevaren aan te pakken.
• Veiligheidssystemen en Procedures: Inspecteurs beoordelen veiligheidssystemen, werkprocedures, veiligheidsopleidingsprogramma's, noodvoorbereidingen en andere elementen die bijdragen aan de algehele werkplekveiligheid.
• Specifieke Gebieden: Inspecties kunnen zich richten op bepaalde aspecten van werkplekveiligheid zoals chemische behandeling, machineveiligheid, ergonomie, lawaai of psychosociale gevaren.

Inspectiefrequentie

De frequentie van werkplekinspecties in IJsland varieert afhankelijk van verschillende factoren:

• Risiconiveau: Werkplekken die een hoger risico op ongevallen of beroepsziekten vormen vanwege de aard van hun activiteiten, kunnen vaker worden geïnspecteerd.
• Omvang van de Werkplek: Grotere werkplekken kunnen vaker worden geïnspecteerd.
• Inspectiegeschiedenis: Werkplekken met een geschiedenis van overtredingen of veiligheidsincidenten kunnen strenger worden gecontroleerd.
• Specifieke Campagnes of Initiatieven: AOSH voert soms gerichte inspecties uit die zich richten op specifieke industrieën of gevaren.

Inspectieprocedures

Het inspectieproces omvat de volgende stappen:

1. Kennisgeving en Voorbereiding: AOSH kan vooraf kennis geven van inspecties of onaangekondigde bezoeken uitvoeren, afhankelijk van de omstandigheden. Werkgevers moeten relevante documentatie (risicobeoordelingen, veiligheidsplannen, incidentenregisters) ter beoordeling voorbereiden.
2. Openingsgesprek: Inspecteurs beginnen meestal met een openingsgesprek met de werkgever of hun vertegenwoordiger om de reikwijdte en procedures van de inspectie te schetsen.
3. Werkplek Rondgang: Inspecteurs voeren een fysieke rondgang door de werkplek uit, waarbij ze werkprocessen, apparatuur, faciliteiten en potentiële gevaren observeren.
4. Interviews en Documentatiebeoordeling: Inspecteurs kunnen werknemers interviewen, veiligheidsregisters, opleidingslogboeken en andere relevante documentatie beoordelen.
5. Afsluitend Gesprek: Na voltooiing houden inspecteurs een afsluitend gesprek om hun bevindingen en eventuele overtredingen of verbeteringsaanbevelingen te bespreken.
6. Inspectierapport: AOSH geeft een formeel inspectierapport uit met observaties, gebieden van niet-naleving en vereiste corrigerende acties.

Opvolgacties

Na de inspectie kunnen de volgende acties worden ondernomen:

• Aanpakken van Niet-Naleving: Werkgevers krijgen een specifieke termijn om eventuele geïdentificeerde overtredingen van de regelgeving te corrigeren.
• Herinspectie: AOSH kan opvolgen met herinspecties om te verifiëren dat corrigerende acties zijn geïmplementeerd.
• Handhavingsacties: In gevallen van ernstige of herhaalde overtredingen kan AOSH boetes opleggen of andere handhavingsacties ondernemen.

IJslandse regelgeving bevordert samenwerking tussen inspecteurs, werkgevers en werknemers. De focus ligt op het identificeren en corrigeren van veiligheidsproblemen om gezondere en veiligere werkplekken voor iedereen te creëren.

IJsland heeft een uitgebreid systeem voor het omgaan met arbeidsongevallen om tijdige rapportage, eerlijke onderzoeken en toegang tot compensatie voor gewonde werknemers te waarborgen.

Rapportagevereisten

Werkgevers in IJsland zijn wettelijk verplicht om de Administratie voor Arbeidsveiligheid en Gezondheid (AOSH) onmiddellijk op de hoogte te stellen in geval van ernstige ongevallen of sterfgevallen. AOSH onderhoudt een speciale telefoonlijn voor dringende meldingen. Daarnaast moeten werkgevers binnen een bepaalde termijn een gedetailleerd schriftelijk rapport indienen bij AOSH voor elk ongeval dat werkverzuim veroorzaakt of medische aandacht vereist die verder gaat dan eerste hulp.

Onderzoeksprocessen

Werkgevers zijn verplicht een intern onderzoek uit te voeren om de oorzaken van arbeidsongevallen vast te stellen en maatregelen te identificeren om soortgelijke incidenten in de toekomst te voorkomen. AOSH kan ook ernstige ongevallen of incidenten met mogelijke bredere implicaties onderzoeken. Hun onderzoeken zijn gericht op het identificeren van de hoofdoorzaken en bijdragende factoren en kunnen inspectiebezoeken, interviews en het onderzoeken van documenten omvatten.

Schadeclaims

Werknemers die gewond raken bij arbeidsongevallen hebben over het algemeen recht op compensatie via het IJslandse sociale verzekeringssysteem, dat wordt beheerd door Tryggingastofnun ríkisins. Gewonde werknemers kunnen voordelen ontvangen, waaronder medische behandelings- en revalidatiekosten, tijdelijke of permanente invaliditeitsuitkeringen en nabestaandenuitkeringen in geval van een dodelijk arbeidsongeval.

Belangrijke Wettelijke en Regelgevende Bronnen

De Wet op de Arbeidsomgeving, Gezondheid en Veiligheid op de Werkplek nr. 46/1980 verplicht tot ongevallenrapportage en onderzoeksvereisten. De Regeling betreffende de Melding van Arbeidsongevallen, Ziekten en Gevaarlijke Incidenten nr. 318/2007 beschrijft specifieke rapportageprocedures en termijnen. De IJslandse Sociale Verzekeringswet nr. 117/1993 biedt het kader voor werknemerscompensatie-uitkeringen in geval van arbeidsongevallen en ziekten.